Сага аб Туронках

Ада ЧАЧУГА

Калі ў Юркі і Зіны Туронкаў нарадзіліся дочкі, сябры пачалі іх абвінавачваць у асекурантызме. Дзіва што: Наташа нарадзілася 7 лістапада 1961 года, у дзень Кастрычніцкай рэвалюцыі, а Ганя — 3 Мая 1966 года, у дзень Канстытуцыі 3 мая. Быццам бы Туронак застрахаваўся на кожны выпадак.

У сэнсе адукацыі старэйшая дачка, Наталля, пайшла па слядах бацькі. Закончыла варшаўскі СГПіС, перайменаваны сёння ў Вышэйшую гандлёвую школу, хаця ў дзяцінстве вельмі любіла балет, нават хадзіла ў балетны гурток на вуліцы Фоксаль.

Але атрымаўшы ўжо адукацыю, яна прачытала ў газеце, што ў Варшаве адбудзецца набор сцюардэс. Патрэбны быў неблагі выгляд, а апрача таго трэба было здаць тэст па геаграфіі ды экзамен па англійскай мове. Наташа здавала дзве мовы: англійскую і рускую. Прынялі!

Наогул чалавек, які збіраецца ляцець самалётам, на ўсякі выпадак развітваецца з жыццём. Амерыканскія доследы рэакцый пасажыраў даводзяць, што прыблізна толькі пяць працэнтаў з іх сядае ў самалёт, як у трамвай. Дзевяноста пяць працэнтаў стараецца закончыць усе бягучыя справы перад палётам, напісаць тэстамент ці аддаць даўгі, так, быццам бы не мелі б яны ніколі вярнуцца дамоў.

Наташа не мела калі думаць пра гэта. Спачатку ішла а восьмай гадзіне на работу і не ведала, куды паляціць. Цяпер ёсць графік. Найчасцей яе кіруюць на Амерыку: у Нью-Йорк ці Чыкага, але можа быць і Кітай ці нейкая іншая далёкая краіна. З гэтага вынікае, што яе праца нялёгкая, хаця цікавая.

Мне давялося ўсяго адзін раз ляцець з Варшавы ў Нью-Йорк і... трапіла я на Наташу. Хаця я не скардзілася, што ў самалёце адчуваю сябе „не надта” (зрэшты, як і ў аўтамашыне, калі не кірую сама — што вельмі яскрава праявілася ў Амерыцы), гэтая дзяўчына, з якой мы тады не былі знаёмы, бачыла ўсё. Яе праніклівыя вочы, здавалася, прасвятлялі чалавека наскрозь. Яна з трывогай спаглядала на мяне, прапанавала розныя сокі. Я тады падумала: якая мілая дзяўчына! У гэтай прафесіі яна на сваім месцы.

Калі мы праз пару гадоў сустрэліся з Наташай, я сказала: А мы разам ляцелі ў Нью-Йорк! — Немагчыма! — не паверыла яна. Узяла свой каляндарык, пагартала ды кажа: Сапраўды! Вось дык супадзенне!

Ганя выбрала сабе прафесію музыканта і таксама аб’ехала ўвесь свет са сваёй флейтай. Мо нават больш краін бачыла, чым Наташа.

Іграе яна ў славутым аркестры „Sinfonia Varsovia”, які быў створаны на базе Польскага камернага аркестра пад упраўленнем Ежы Максімюка. У 1987 годзе яна стала лаўрэаткай Міжнароднага конкурсу флейцістаў імя Валянтына Буккі ў Рыме, і тады атрымала запрашэнне ад дырэктара гэтага аркестра. Ён так проста і запытаў, ці не хацела б яна спрабаваць сваіх сіл у „Sinfonii Varsovii”. А як жа, яна хацела, нават вельмі.

Ганя прабівала сабе дарогу ў музыку сама: бацькі ж не мелі нічога супольнага з музычным мастацтвам. Навокал яе, аднак, былі добразычлівыя людзі, якія раілі, падказвалі, дапамагалі.

Адна суседка завяла спачатку Наташу, а пасля і Ганю ў Цэнтральны мастацкі калектыў ЗГП (Саюз польскіх гарцэраў), які існаваў пры Вялікім тэатры ў Варшаве. Там дзяўчаткі бралі ўдзел у розных оперных прадстаўленнях, а Ганя нават была салісткай і спявала ў хоры аж да 1982 года.

Другая суседка, пісьменніца Ванда Хатомская падсунула ёй пласцінку славутага французскага флейціста Жан-П’ера Рампаля. Дзяўчына была ачаравана ігрой гэтага віртуоза. Яна адважылася і напісала ліст гэтаму пажылому чалавеку. Сяброўка пераклала яго на французскую мову.

Ганя, калі была ў канцы мінулага года ў Беластоку, казала мне, што рукі ў яе трэсліся, калі яна адчыняла ліст ад сакратаркі гэтага артыста. Яна яму адпісала, а тады атрымала другі ліст, у якім Жан-П’ер Рампаль паведамляў ёй, што ў лістападзе 1985 года ён дасць адзін канцэрт у Будапешце і, калі яна хоча, то можа прыехаць туды, а ён праслухае яе і мо дасць нейкія парады.

Дзевятнаццацігадовая Ганя па-свойму пераканала нават начальніка пашпартнага бюро, што пашпарт ёй патрэбны дазарэзу (зразумейце, ён стары, можа памерці). Ганя атрымала пашпарт на працягу гадзіны і паехала на тую сустрэчу. Да сёння яна лічыць яе пераломным момантам у сваёй кар’еры.

Пытання пра тое, дзе Ганя пабывала на гастролях з аркестрам, лепш не задаваць. Варта было б спытацца, дзе яна не была. Аб’ехалі паўсвету з скрыпачом і дырыжорам сусветнай славы англійскім лордам Егудзі Менухіным, а калі ён памёр, другую палову свету пачала пакараць з Кшыштафам Пэндэрэцкім, мастацкім дырэктарам аркестра „Sinfonia Varsovia”. Выступала ў ЗША, Канадзе, Францыі, Германіі, Італіі, Іспаніі, Партугаліі, Аўстрыі, Фінляндыі, Бельгіі, Галандыі, Вялікабрытаніі, Швейцарыі, Грэцыі, Аргенціне, Бразіліі, Чылі, Уругваі, Гангконгу, Японіі, Карэі, на Тайване, у Аўстраліі і ў Паўднёва-Афрыканскай Рэспубліцы. З Пэндэрэцкім ігралі таксама ў Львове, Вільні і ў Крамлі.

Муж Гані, Чарэк, таксама музыкант. Іграе на перкусіі. Ён — сын скрыпача і піяністкі. Хаця Ганя мае характар па бацьку — незалежны, ды ганяецца па свеце са сваім аркестрам, ён разумее яе. Зрэшты і ў яго падобны характар і праца.

А муж Наташы быў даматарам. Выглядаў жонку з неба, быццам першую зорку на Куццю. Ніколі не быў пэўны ні дня, ні гадзіны. Нічога нельга было запланаваць. Бунтаваўся, хацеў, каб кінула тое лётанне.

А ў Наташы характар таксама па бацьку, значыць, незалежны. Палюбіла яна сваю працу. Не ўяўляе жыцця без яе. І лётае да сёння. А без мужа цяпер абыходзіцца. У вольныя хвіліны бывае на канцэртах. Прападае за класічнай музыкай.

Наташа і Ганя, абедзве дочкі Туронкаў, прычына таго, што бацьку іх сталі называць асекурантам, цудоўна гавораць па-беларуску: чыстай віленскай гаворкай, як бацька. І няхай сабе Ганін сынок, які нарадзіўся тры месяцы таму і адразу стаў пупам Зямлі для ўсіх, завецца Ален Конрад, ёсць падстава меркаваць, што ён будзе прадаўжальнікам добрых традыцый сям’і Туронкаў.