Вершаўчытальня Андрэя СЦЕПАНЮКА (97). Вершы, якія баляць

Андрэй СЦЕПАНЮК

Ці хтосьці даў аднаму чалавеку права на здзек над іншым чалавекам? Калі так, то хто? Бог? Дык Ён свае правы акрэсліў у Дзесяці Запаведзях, якія меў я нагоду сабе і вам прыпомніць у мінулай „Вершаўчытальні”, і няма там аб тым нічога. Калі так, то хто з’яўляецца нябесным патронам тых жа здзекаў, хаця б у форме турмы, у якой трымаюць не толькі злачынцаў, але і людзей, якія выказалі сваю волю свабоды. Свабоды для сябе і тых іншых, якія не заўсёды голасна ўмеюць гэтую ж прагу выказаць. Вось, такія разважанні прыйшлі да мяне, калі ўзяў я ў рукі зрэалізаваную Міжнародным саюзам беларускіх пісьменнікаў, а складзеную Ціханам Чарнякевічам кніжку „Вершы на волю. Паэзія турмы і выгнання”, якая пабачыла свет некалькі месяцаў таму назад. І мела гэта месца ў той час, калі праходзіць пяць гадоў ад беларускай рэвалюцыі 2020 года, з турмаў выйшла некалькі асоб, а і так за рэжымнымі кратамі надалей знаходзіцца каля 1,5 тысячы палітзняволеных, а за больш умоўнымі кратамі — некалькі мільёнаў людзей. І толькі Дональд Трамп цешыцца, што паразмаўляў з беларускім дыктатарам, які абяцаў, што можа выпусціць усіх палітычных вязняў, і выкінуць іх за межы Бацькаўшчыны. Але, ці так не было заўсёды? Тыя, якія ніколі не апынуліся ў месцах зняволення, ці калі-небудзь разумелі тых, якім у такіх месцах даводзілася жыць гадамі?

Я не чакаў

І не гадаў,

Бо жыў з адкрытаю (...)