Бактэрыі

Міраслаў ГРЫКА

У святле апошніх даследаванняў свет бактэрый не здаецца менш складаным, чым чалавечы. Аднак я б не адважыўся бессаромна атаясамліваць Кавальскага з адной бактэрыяй, напр. хелікабактэр пылоры. Прынцыповая розніца паміж імі ў тым, што бактэрыя — аднаклетачны арганізм, у той час як Кавальскі складаецца з некалькіх мільярдаў клетак, якія наўмысна ўзаемадзейнічаюць адна з адной. Але паміж гэтымі сутнасцямі ёсць і падабенства. H. pylori, якая ўжываецца з малаком маці, абараняе немаўля ад астмы і, верагодна, многіх іншых хвароб. З часам яна назаўсёды пасяляецца ў яго целе, не размнажаецца празмерна і да самай смерці эфектыўна абараняе свае інтарэсы і інтарэсы свайго патрона. Гэта «мутуалізм». Ад такога сімбіёзу выйграюць як мікраарганізм, так і яго гаспадар. Але зусім няшмат, каб гэта ператварылася ва ўзаемасувязь, калі аднаму партнёру толькі выгада, а другому — не. І гэта паўбяды, калі гэта не кранае іншага. Горш, калі іх узаемаадносіны пераходзяць у паразітаванне. І гэта паўбяды. Гэта калі сімбіёнты толькі сабе прыносяць карысць, а гаспадару наносяць шкоду. Язва страўніка, рак і гэтак далей! Гэта не турбуе бактэрыі, таму што чым больш ачагоў хваробы, тым лягчэй размнажацца за кошт іншых бактэрыяльных плямёнаў, якіх, паводле ацэнак, налічваецца 2000 відаў, якія жывуць у арганізме гаспадара, а той пакутуе ўсё больш і больш, калі баланс плямёнаў парушаецца. Тады такая сувязь становіцца паразітычнай. Аднак жыць з паразітам можна, (...)