Прыгожыя, таленавітыя, ахвярныя

Уладзімір АРЛОЎ

Без жанчын немагчыма ўявіць гісторыі кожнага еўрапейскага народа, але датычна гісторыі беларускай можна казаць пра своеасаблівы феномен. Ад самых першых яе стагоддзяў жанчыны адыгрывалі надзвычай важную, а часам і лёсавызначальную для радзімы ролю.

Княгіня Рагнеда ў Х ст. выратавала дынастыю Рагвалодавічаў, што потым болей за 250 гадоў валадарыла ў Полацкім княстве, паспяхова адстойваючы яго незалежнасць. У тую ж эпоху на даляглядзе Усходняй Еўропы праззяла зорка Еўфрасінні Полацкай — найадукаванейшай жанчыны свайго часу, асветніцы і мецэнаткі, якая не цуралася і палітычных клопатаў, а пасля заканчэння зямнога шляху была кананізавана і шануецца як нябесная патронка Беларусі.

Пазней здабылі славу княгіні Анастасія і Сафія Слуцкія — ваярка і абаронца правоў праваслаўных вернікаў, пісьменніца Францішка Уршула Радзівіл.

Згадкі пра жанчын, што пакінулі яскравы след у нацыянальнай гісторыі, можна доўжыць і доўжыць. Яны — прыгожыя і верныя, таленавітыя і ахвярныя — былі побач з мужчынамі ў паўстаннях 1830-1831 і 1863-1864 гадоў, у стварэнні БНР, у гады сталінскага тэрору і ў час аднаўлення беларускай незалежнасці. Сёння хачу прапанаваць чытачам „Нівы” некалькі аповедаў пра беларусак розных часоў.

Караліна Яцына

Вызвольнае змаганне на землях Літвы-Беларусі, якое ачольваў Кастусь Каліноўскі, дагарала. Апошнім днём на волі для нашага нацыянальнага героя было 9 лютага (...)