Каму патрэбны (якія і чые) «люстэркі»?

Дарыюш ЖУКОЎСКІ

Калі я думаю «ЛЮСТЭРКА», у мяне ў галаве ўбіты некалькі калек-клішэ, культурных і грамадскіх клішэ, цытат і г.д., некаторыя іх выявы. Самая старая з іх, якую памятаю, напэўна, цытата з казкі братоў Грым «Беласнежка» (ням. Schneewittchen). Яна створана на аснове шматгадовых даследаванняў міфаў, легенд і народных паданняў. Упершыню яна была надрукавана ў зборніку казак у 1812 годзе.

„Люстэрачка, люстэрачка, скажы мне, хто самы прыгожы ў свеце?» А люстра адказала: «Ты, каралева, самая прыгожая ў свеце». Памятаеце гэтую казку пра лёс маладой дзяўчыны? А яе жорсткі фінал? І гэта мараль гэтай гісторыі. Як амаль у кожнай казцы — дабро перамагае зло.

Другі ўспамін з люстэркамі — гэта фэставыя люстэркі з прыхадскога празніка каля гарадоцкай царквы. Маленькае кішэннае люстэрка з таніраванымі фотаздымкамі «прыгажунь» — актрыс або акцёраў. Ідэальна падыходзіла для адпраўкі «зайчыкаў». Гэта сонечныя прамяні, якія адбіваюцца ад люстэрка і трапляюць на дарогу, сцяну і г.д. Іх можна рассылаць у патрэбным напрамку, рухаючы люстэркам адпаведным чынам. І, вядома, мы глядзелі на сябе ў ім; усе хацелі выглядаць прыгожа. Гледзячы ў іх, мы грабеньчыкам папраўлялі свае заўсёды непаслухмяныя прычоскі.

Трэцяе клішэ — павер’е, што разбітае люстэрка прыносіць няшчасце. Сем гадоў нешанцавання. Мы заўсёды гэтага баяліся. Ужо не памятаю, але каб пазбавіцца ад гора, трэба закапаць аскепкі або выкінуць іх (...)