Без мовы няма будучыні

Уладзімір АРЛОЎ

Старонкі новай кнігі. Кажуць, любую мову можна пры жаданні даволі прыстойна вывучыць за тры месяцы, толькі родную трэба вучыць усё жыццё. Мова — геніяльны твор усяго народа. Крыху перафразаваўшы Альбера Камю, я магу сказаць: што б ні здарылася са мной, у мяне заўсёды застанецца радзіма. Яе імя — Беларуская мова.

Да Міжнароднага дня роднай мовы, які святкуецца 21 лютага, прапаную чытачам „Нівы” некалькі аповедаў пра тых, хто ў розныя часы змагаўся за беларускае слова, разумеючы, што без мовы мы страцім гістарычную перспектыву як нацыя і як дзяржава. Гэта героі 2й часткі маёй кнігі „Імёны свабоды”.

Браніслаў Эпімах-Шыпіла

Меў я калісьці прыяцеля — рускамоўнага паэта Аляксандра Шыпілу. Народжаны ў талстоўскай Яснай Паляне, ён доўга быў перакананы, што з паходжання — патомны „русак”. Усе спробы пераканаць, што ў яго беларускае шляхецкае прозвішча, былі марныя. Пакуль я не распавёў пра нашага суайчынніка і прыдзвінскага земляка Браніслава Эпімаха-Шыпілу.

Скончыўшы з залатым медалём гімназію, а затым Пецярбургскі ўніверсітэт, наш герой ужо праз год атрымаў ступень кандыдата гістарычна-філалагічных навук, але як нерасіец і каталік доўга не мог уладкавацца на сталую працу. Нарэшце ўдалося знайсці месца ў бібліятэцы сваёй альма-матэр.

На той час малады навуковец ужо некалькі гадоў вёў — дарэчы, лацінкаю — рукапісную „Беларускую хрэстаматыю”, распачаўшы яе з вершаў Уладзіслава (...)