Квантавыя роздумы

Міраслаў ГРЫКА

Адзінае, што бясконца трывала, — гэта інфармацыя! Гэтую тэорыю падтрымліваюць многія фізікі, касмолагі, філосафы... Нашаму свету рана ці позна прыйдзе канец, асобныя Сонцы і далёкія сузор’і згараць. Магчыма, такая канцоўка прыпісваецца ўсяму матэрыяльнаму Космасу, які становіцца прысутным дзякуючы законам фізікі і хіміі. Больш за тое, магчыма, яны з’яўляюцца сутнасцю кожнай інфармацыі. Гаворка ідзе не пра банальныя плёткі, а пра поўнае пранікненне ў сутнасць рэчаў. Згодна з наяўнымі ў цяперашні час ведамі гэтыя законы прымяняюцца да ўсіх матэрыяльных утварэнняў — ад магчымых біялагічных форм да ўзнікаючых зорак. Такім чынам, карова ці ледзяная камета і ў якой частцы Сусвету яны знаходзяцца, падпарадкоўваюцца аднолькавым фізіка-хімічным законам, бо складаюцца з аднолькавых элементаў, пазначаных у табліцы Мендзялеева. Яго запіс — гэта, па сутнасці, поўнае апісанне матэрыяльнага Сусвету. Але гэта ў макрамаштабе. Толькі ў мікраскапічным, а фактычна субмікраскапічным маштабе перад нашымі вачыма адкрываецца свет атамаў, якія складаюць элементы. У рэчаіснасці гэта не так рэальна, як тое, што мы адчуваем візуальна і адчувальна. І чым глыбей шкельца вучонага лезе ў нетры атамаў, — гаворка ідзе не пра субмікраскапічны, а пра квантавы маштаб, — тым больш ён бянтэжыцца. Там няма адказу, што гэта за інфармацыя. Або дзе, або ў чым яна ўтрымліваецца. Бо калі матэрыя мае канец, атамы, з якіх яна складаецца, не могуць быць вечнымі. (...)