Хто з’яўляецца ідыётам

Міраслаў ГРЫКА

Мы ведаем, што інтэлект самага бліскучага мураша мізэрны ў параўнанні з сярэднім інтэлектам чалавека. Нават у крайнім выпадку, калі геній такога мураша параўноўваюць з IQ найвялікшага ідыёта сярод людзей. Аднак гэта не аргумент, які даказвае абсалютную інтэлектуальную перавагу чалавека. Як ні сумна гэта прызнаваць, але ў гэтым кантэксце мы не такія добрыя, як мурашы, але і тараканы. Прыклады? Адзін з іх, самы блізкі па часе, — тлумачэнне военачальнікаў, чаму расійская ракета, якая ляцела ў бок Украіны, не была збіта, хаця частка яе маршруту пралягала над тэрыторыяй Польшчы. Тлумачэнне было такое: хаця мы маглі знішчыць варожы аб’ект, хоць мы саюзнікі Украіны і мелі права яго збіваць, мы ўстрымаліся ад гэтага, калі смяротная ракета пакінула паветраную прастору Польшчы і вярнулася на запланаваную траекторыю палёту. Можна толькі здагадвацца, колькі людзей яна забіла. Я перакананы, што ні адзін сярэдне інтэлігентны чалавек не дапусціў бы гэтага. Мурашы, у якім бы мурашніку яны не жылі, шматкроць пераўзыходзяць чалавека ў плане клопату аб сваім мікрасвеце, як мурашніка і яго ваколіц, так і ў калектыўным клопаце пра кожнага асобнага — у чым і выяўляецца іх агульны інтэлект. Як мы ставімся да нашага свету, Зямлі? Як мы ставімся адзін да аднаго? Напэўна знойдзецца шмат абаронцаў, якія паспрачаюцца аб унікальнасці чалавека. Праўда. Але гэтая ўнікальнасць надзвычай брыдкая. Яна выяўляе толькі чалавечую ганарлівасць, (...)