Не абы-як

Міраслаў ГРЫКА

У адным з апавяданняў «Падарожжаў Гулівера» мы чытаем пра два ліліпуцкія каралеўствы, якія вядуць паміж сабой кровапралітныя войны толькі па адной прычыне: рознагалоссі, з якога боку есці яйка; з боку мудака ці кончыка? Нягледзячы на відавочную гратэскнасць спрэчкі, абодва бакі жорстка адстойваюць уласныя перакананні, спасылаючыся на бясспрэчныя прычыны. Бо загадзя было вядома, што калі іх лагічныя аргументы вычарпаюцца, варагуючыя каралеўствы адразу ж пацягнуцца да самай магутнай зброі — ідэалогіі. І гэта абыходзіцца без жорсткіх аргументаў і бясспрэчных доказаў. Проста дайце ёй здаровы сэнс. З гэтага моманту канфлікт каралеўстваў пераходзіць на іншы ўзровень — ідэалагічнай вайны. Ужо не іх падданыя, людзі, аднолькавыя па патрэбах і сімпатыях, супрацьстаяць адзін аднаму, а любіцелі яйкадупкі супраць фанатаў яйкачубкаў. Абодва, усё больш жорсткія ў сваіх ідэалагізаваных перакананнях, усё больш ненавідныя да сябе і ўсё больш бязлітасныя, чакалі канчатковага, вядомага гісторыі чалавецтва, — бойні! Ад варагуючых каралеўстваў застаўся толькі слабы след — гісторыя Гулівера. Іншая справа, што гэта толькі літаратурная выдумка. Аднак ніхто не стане аспрэчваць, што яна грунтуецца на гістарычных фактах. Проста адкрыйце любую кнігу па гісторыі. Гісторыя нашай цывілізацыі — гэта ў асноўным бясконцыя гісторыі «Падарожжаў Гулівера». Больш за тое, кожны з нас — іх аўтар. І ў той жа час кожны з нас — іх чытач. Але не ўсе з належнай увагай (...)