Купальскія грымотнік, чортоплох і страхапуднік!

Ганна КАНДРАЦЮК

— А хочаце, прынясу і пакажу я вам той грымотнік?

— Так, вельмі хачу.

— Тады, у бліжэйшую нядзелю.

— Добра, добра...

Пані Надзя з маленства збірае зёлкі і ведае пра іх больш, чым сама ўяўляе. Яна адгукнулася на маё пытанне пра падляшскія назвы раслін. Ніхто іх ужо не шукае, не памятае. А той грымотнік быў для мяне не толькі міфічнай загадкай. Пані Надзя сказала, што ставіць яго ў акне, калі набліжаецца бура з маланкамі. І гэта дапамагае ёй у спакоі ператрываць навальніцу. Важна толькі, каб расліну асвяціць на Яна.

Жанчына апісала як выглядае той цэлы грымотнік, а яго колер параўнала да шэра-сталёвай машыны, якая толькі што прамчала па вуліцы. Маю душу распаліў сціплы аповед, дзе адвечны абрад з грымотнікам — не фальклорная стылізацыя і рэканструкцыя ў нейкім камерцыйным зёлкавым закутку, што ён жывы, што яго можна прыкмеціць у акне шматпавярховіка ў маім гарадскім квартале. А яшчэ мая субяседніца не ведала для гэтай расліны ні польскай, ні лацінскай назвы.

— Грымотнік і ўсё, так гаварылі ў нас пад Мельнікам, — сказала пані Надзя.

Цэлы тыдзень распальваў ён маё ўяўленне і праўда такая, што трэба было яго пабачыць на свае вочы, каб зразумець, што расліна-абярэг гэта не толькі выгляд і хімія. Гэта духова-культурная абалонка, якая ператрывала ад спрадвеку па наш дзень. І назва, якая прывіла пашану гэтай шэрай, непрыкметнай расліне.

* (...)