І ўсё ж круціцца

Міраслаў ГРЫКА

Напэўна, у кожнага народа ёсць свае Фермапілы. Як бы іх не назваў, Фермапілы — у Старажытнай Грэцыі, у найноўшай гісторыі Польшчы — сімвалічнае Вестэрплятэ або наднарваўскія лугі, якія абараняў капітан Рагініс. Ва ўкраінцаў і нават беларусаў таксама ёсць свае Фермапілы. Сёння яны сталі сінонімам ганаровай паразы. Параза, якая, тым не менш, аб’ядноўвае людзей у пачуцці супольнага гонару. Яе архетыпічнай крыніцай з’яўляецца бітва т.зв Другой персідскай вайны, калі ў 480 г. да н.э., недалёка ад Фермапіл, на вузкім перашыйку паміж морам і гарамі, 400 адважных спартанцаў сутыкнуліся з пераважваючай сілай персідскага сатрапа Ксеркса. Вынік гэтай бітвы быў прадказальны, як і няроўная барацьба тоўстага насарога з галодным і худым хатнім катом. Хіба што гісторыя дадала ёй непрадказальны фінал. Паражэнне грэкаў абярнулася трыумфам, нягледзячы на тое, што ўсе абаронцы Фермапільскага перашыйка загінулі. Роўна 400. Чатырохсот! З персідскага боку было значна больш ахвяр. Кажуць, 20 тысяч. Не больш і не менш. Прызнаюся, гэтыя акругленыя лічбы мяне хвалююць. Бо чаму не 376 і 18 228 адпаведна? Ці проста 4122?! Усё роўна персідскіх трупаў у сто разоў больш, чым спартанскіх. Хоць гісторыкі не адмаўляюць іх баявога майстэрства, не перабольшвайце! Фермапільская арыфметыка паказвае, што перад смерцю аднаго спартанскага воіна раней у сутычцы адзін на адзін ён паклаў на зямлю 100 сваіх праціўнікаў. Аднак гістарычныя факты бываюць іншыя, а (...)