Што ў галовах людзей

Міраслаў ГРЫКА

Правінцыя заўсёды круціцца вакол вялікага мегаполіса, як Месяц вакол Зямлі. Але што быў бы вялікі горад без правінцыі — замкнёнай, усё больш смярдзючай і ксенафобскай сажалкай, якая павольна задыхаецца ва ўласных міязмах. Узаемны ўплыў горада і правінцыі адзін на аднаго няпроста падлічыць. Безумоўна, гэтыя два быты звязаныя ўзаемным прыцягненнем, якое фармуе іх асобны, але ўзаемазалежны культурна-цывілізацыйны статус. Тым не менш і горад, і правінцыя не разглядаюцца як адзін сацыяльны арганізм. Больш за тое, іх аддзяляе адзін ад аднаго вельмі выразная мяжа. У нас няма супраціву сказаць: «Я — з горада». Выказванне «я — з правінцыі» — рэч спрэчная, хаця насамрэч сапраўдных варшавякаў, але з пасведчаннем аб нараджэнні не менш за тры пакаленні, можна сабраць у адну жменьку. А беластачан? Максімум у дзіцячай ручцы. Мегаполісы заўсёды жылі разам з правінцыяй, а дакладней, з яе найбольш актыўнымі, настроенымі на поспех і з інтэлектуальным патэнцыялам грамадзянамі. З часам, у выніку працэсу культурнай перапрацоўкі, яны сталі арганічнай часткай гарадской тканкі — «людзьмі горада». Мегаполісы, наадварот, пастаянна выкідваюць свае адходы ў правінцыі, няўдачнікаў, якія губляюцца ў гарадской пацучынай валтузні. Але яны не сабакі і не выдры. Жывучы ў правінцыі, часцей за ўсё ў летнія месяцы, яны ніколі не адмаўляюцца ад свайго сталічнага статусу, таму ніколі не атаясамліваюць сябе з правінцыяй. Уласна кажучы, сведчаць гэтаму (...)