Палявая груша (ды іншыя апавяданні)

Юрый БАЕНА

На Бельшчыне, на поўдзень ад Казлоў, за ракой Белай расце векавая палявая груша. Стаіць сярод ніў, навідавоку. Прыгажэйшая яна за пальму — высокая, шырокая, вольная, ветлівая, гаваркая, шчырая. Шыр палёў і неба сінь, а груша — іх каралева! Глядзіць на залатыя купалы царквы ў Падбеллі, слухае, як у кожны святочны дзень б’е яе звон. Непадалёку высіцца цёмны бор. Адзываецца ён крыніцамі, адгукаецца песнямі птушынымі. Каля бору зіхаціць у кветках лугавіна. З паўночнага боку да палявой грушы прытуліўся лес-маладняк — там бярозы ды сосны.

Груша нітуе зямлю з нябёсамі. Днём убірае ў сябе сонечнае святло, а ноччу на плячах трымае зорнае неба.

Сто гадоў або і больш заве працавіты народ у поле, у луг кліча. Як стражніца памяці, яна найлепш ведае, колькі тут бывала шумаў-гукаў. Над наваколлем песні жніўныя луналі. Потым шчодрай рукой у свежую раллю сявец сыпаў зерне. Зямля радзіла. Таксама не раз груша густою кронаю сваёй ад дажджу і бур хавала. Частавала пладамі.

Вясной чуваць тут несціханы пульс зямлі. Усё квітнее, устае маладая рунь. У світальнай песні вясны ў кроне дрэва шчабечуць птушкі. Груша стаіць у водблісках заранак, цэлая ў квецені, як маладуха або як карабель белы. Пяе над краем свае гімны.

Летам палкае сонца купаецца ў пшаніцы і жыце. У пару навальніц, бліскавіц і грому калышацца, да зямлі гнецца мора каласоў. Вясёлка каляровай дугой ахінае неба. У спелым збожжы сінеюць (...)