Паталогія

Міраслаў ГРЫКА

Любыя выключэнні з гэтага правіла напаўняюць мяне страхам, які, я думаю, можа зразумець кожны. Я адчуў гэта ўпершыню ў школьныя гады, калі давялося даведацца пра арфаграфічныя паталогіі ў правілах польскай мовы — «RZ” ці «Ż»? «U» ці «Ó»? Але ці з’яўляюцца яны паталогіямі? Але як растлумачыць замежніку асаблівасць слова «gżegżółka»? Трэба было б паглыбіцца ў нетры польскай мовы, аж да яе семантычнай перадгісторыі. Але для чаго чалавеку патрэбны гэтыя веды? Лепш ён кажа «kukułka” альбо «zazula”. Нарэшце, я зразумеў простае правіла, што, каб зразумець, глупства змагацца з моўным правілам мячом з уласных выключэнняў. А што азначае меч перад двума пасля пасведчання бацькоўскімі бізунамі? Я здаўся, хоць і да гэтага часу цвёрда веру ў сваё рыцарскае сэрца, што ўсе выключэнні з правіла — гэта проста паталогія, якая спрабуе даказаць, што кожнае выключэнне з правіла з’яўляецца правілам само па сабе. Гэта прыводзіць да высновы, што правіла правіла гэта адсутнасць якога-небудзь правіла. І ўсё ўмоўнае. І ўмоўнасць, настолькі блізкая да віртуальнай рэальнасці, у рэчаіснасці моцна церпіць няўдачу. Гэта факт! І які балюча. Калі мы ўважліва разглядаем класічна вызначанае правіла, атрымліваецца, што яго парадак вызначаецца самімі выключэннямі, за выключэннем, у рэшце рэшт, калі выключэнне перарастае іншыя. На жаль, гэта дае неабмежаваны імпульс пераацаніць існуючае правіла ў метаправіла. Ну, гэта сапраўдная кагнітыўная блытаніна! У Еўропе (...)