Гены ведаюць лепш

Міраслаў ГРЫКА

Палітыка сілкуецца крайнасцямі. Грубы падзел на левых і правых, дэмакратаў і рэспубліканцаў, фашыстаў і камуністаў — універсальная тэндэнцыя. Аднак ён не з’яўляецца бесперапынным. Сімпатыі грамадстваў перакладаюцца з аднаго боку на другі бок палітычных варыянтаў. У кожнай краіне з рознай частатой і ў залежнасці ад сучасных настрояў грамадскасці. Аднак гэта заўсёды баланс паміж крайнасцямі, паміж тармажэннем і паскарэннем, паміж падпарадкаваннем і бунтам, кансерватызмам і цікаўнасцю і, у рэшце рэшт, паміж кансерватызмам і лібералізмам. Для многіх палітычных актывістаў гэта проста пытанне чалавечага разліку. Але гэта не працуе так для шырокай публікі. Гэта азначае толькі, што ў дадзены момант агульны голас адных пераважае над голасам іншых. Несупадзенне фактычнага стану з ідэальным вобразам рэчаіснасці, якое мы нясем у сабе, непасрэдна ператвараецца ў наша індывідуальнае эга з яго натуральнай адчувальнасцю і эгаістычнай тэндэнцыяй да сінтэзу свету ў выглядзе зразумелых для сябе правілаў. Хоць мы лічым, што яны зразумелыя кожнаму, мы часцей за ўсё памыляемся ў гэтым, што яшчэ больш паглыбляе разрыў паміж унутранай ідэяй і адлюстраваным фактычным станам. У выніку мы пачынаем разглядаць несумяшчальнасць гэтых станаў як асабістую, нават інтымную справу, патрабуючы радыкальных умяшанняў. Аднак нашы інтымныя ідэі маюць агульны назоўнік, які выяўляецца ў імкненні да ўсеагульнага дабрабыту чалавека. Гэта правільны прынцып — (...)