Застаўся толькі гузік

Міраслаў ГРЫКА

Я заўсёды трапляю ў граматычную няўцямнасць, калі спрабую спалучыць у фразеалагічныя адносіны звычайны гузік з грубай дзіркай, пятліцай. Які выраз правільны — ён ад яе, ці яна ад яго? Інтуітыўна мне здаецца, што першая фраза робіць дзірку падпарадкаванай гузіку, другая ставіць іх у зваротным парадку. Праблема банальная, нават прадумана, шукае проста дзірку ў цэлым. Гэтак жа, як і яшчэ адна дылема, звязаная з адносінамі ўлады і грамадства. Ці павінна яна быць яму падначаленай, ці тое служэнне ёй павінна грамадства? Адказ не такі відавочны. Шмат што залежыць ад таго, што гэта за ўлада, і ў выніку якіх сацыяльных парываў яна фарміравалася. І, нарэшце, якое яно само грамадства: ці адукаванае, ці спелае яно, наколькі ўсведамляе небяспеку празмернага патурання ўладзе. Вярнуся да пятліцы і гузіка... Дык гэта ЯНА для яго, ці ён для ЯЕ?

Лагічна, што абедзве формы здаюцца трапнымі. Такім чынам, дзірка можа быць для гузіка і наадварот. Усё залежыць ад перспектывы. У любым выпадку, гэта не будзе мець ніякага ўплыву на яе функцыянальную сувязь з гузікам, пакуль адно адпавядае другому. Напрыклад, дадзеная дзірка вось у такім паліто... Гэта не можа быць выпадковым. Таксама яе памер і размяшчэнне. Інакш, калі мы глядзім на дзірку з уласнага пункту гледжання. Перш за ўсё, мы ў думках адрозніваем яе ад любой непажаданай і выпадковай дзіркі і нават на рукаве. Каб вызначыць яе невыпадковы статус, мы кажам, што яна (...)