Ніва № 45 (3313), 10 лістапада 2019 г.

Струганне палачак

Міраслаў ГРЫКА

Сумую за «шэраю гадзінай». Яна станавілася паміж змярканнем і ноччу, незалежна ад пары года, незалежна ад месца, горада ці вёскі. Я мэтанакіравана выкарыстоўваю тут мінулы час, таму што ад «шэрай гадзіны» перш адмовіўся горад зачараваны штучным святлом і прагрэсам. Потым вёска. Я не хачу сказаць, што прагрэс дрэнны. Аднак часам варта павярнуць назад, каб убачыць, што страчана на гэтым шляху. І няхай не назаўжды. Дык якая была «шэрая гадзіна»? Я памятаю яе з дзяцінства, калі прыязджаў у вёску з майго хаатычнага горада. Не мела пазначанага месца на гадзінніку паўсядзённых падзей. Або станавілася яна, або не, але заўсёды, калі ўправіліся ў гаспадарцы, была з’едзена апошняя ежа дня, і сям’я, якая сабралася за кухонным сталом, акуналася ў меланхоліі мінаючага дня. Самыя прыгожыя «шэрыя гадзіны» былі летам. Але і ўзімку, калі заўчасная цемра была рассеяна агнём газавай лямпы, і ў печы дагаралі палены, калі надыходзіў час вячэрняга аповеду, які, сцішанай гаворкай дарослых закалыхваў дзяцей, была і самай прыгожай. Самае прыгожае тое, чаго нам не хапае. І тое, што не вернецца. «Шэрыя гадзіны», іх маўклівасць і слуханне іх не вернуцца. Вобразы і словы перасталі выплываць з чалавечых сэрцаў. Цяпер яны коцяцца ў бесперапынным патоку з экрана камп’ютара і экрана тэлевізара; з брынкання радыёпрыёмніка. Але ці дастаткова іх, каб запоўніць разрыў паміж размовай і пустым каментарыем, па-чалавечы прысутным услухваннем і непрысутным (...)


поўны тэкст артыкула ў друкаваным варыянце газеты або праз тыдзень у архіўным выпуску Нівы.PDF