Гэты свет

Міраслаў ГРЫКА

Доўг — гэта доўг, трэба вярнуць або пагасіць, што, падобнае, але не зусім. Даўгі аддаюць маленькія, а вялікія іх рэгулююць. Маленькія мы ўсе. Вялікія — банкаўскія ўстановы, транснацыянальныя карпарацыі і, нарэшце, дзяржавы, кіруючыся не так чалавечай, як бесчалавечнай логікай. Першыя, пасля нараджэння павінны вывучаць таксама асноўныя словы, такія як «каморнік» і «віндыкатар». Вялікія абыдуцца без іх. Яны заўсёды разлічваюць свае даўгі, пераносячы іх своечасова і ў хвіліну... на маленькіх. Але дзякуючы гэтаму свет круціцца. Запазычанасць польскай дзяржавы толькі што перавысіла більён злотых, і ні адзін судовы каморнік або кампанія па зборы запазычанасці не заглядвае ёй у халадзільнік.

Більён злотых — гэта бэтка ў адносінах да сусветнага агульнага доўгу, разлічанага ў доларах. Яшчэ невядома, якая гэта сума за бягучы год. Тым не менш, не варта сумнявацца, што замест меншаць, ён будзе расці з году ў год. Мы ўжо ведаем, што было падкрэслена, што сусветны доўг за 2017 год склаў 233 трлн. долараў з тэндэнцыяй да росту каля 8 працэнтаў у год. У нязначнай ступені гэта ўдзел палякаў. Аднак доўг — гэта доўг, і рана ці позна мусова яго пагасіць салідарна. Мы ўжо робім гэта, нават не ведаючы пра гэта. Тэарэтычна гэтага хопіць і для нашых праўнукаў. Цікава, што сённяшняя і будучая запазычанасць — віртуальныя каштоўнасці. Фізічна яны не існуюць і ніколі не існавалі. Аднак яны будуць і будуць рэальныя як даўгі. І толькі як даўгі. (...)