Ніва № 25 (3241), 24 чэрвеня 2018 г.

Крык лавачкі

Міраслаў ГРЫКА

Падляшская вёска адвярнулася ад сваёй вуліцы. Меншае лік лавачак. Новыя не замяняюць спарахнелых, старых. І нават калі, то ў выглядзе экзальтаванага або сентыментальнага ўпрыгожання, на якое, як гэта ні парадаксальна, ніхто не звяртае ўвагі. Таму што яна не для кагосьці, а для чагосьці. Магчыма, для самой сябе. Гэты жывы працяг міжасобасных зносін — сельская вуліца з прыпынкам прысядзібных лавачак — быў канчаткова парушаны. Якія прычыны гэтага — асобная тэма. Я не выступаю тут як даследчыксацыёлаг, а толькі назіральнік. Хацеў бы дадаць: назіральнік не свабодны ад тугі з адценнем бяссільнай горычы. «О, мой каханы Аўгустыне, усё міне, міне, міне» — напявала калісь мая бабуля, гледзячы, як вырываюся ад яе бяспечнай спадніцы ў... даросласць. Толькі гэта зусім іншая гісторыя.

Мая бабуля ментальна затрымалася ў часах, можа, з пералому XVIII і XIX стагоддзяў, з парогу тэхналагічнай рэвалюцыі, калі вышэйшай каштоўнасцю была праца сваіх рук, яйка з пад куркі, каровакарміцелька, уласная зямля банкавым дэпазітам, а ізаляваная ад свету сялянская супольнасць аўтаркічным, самадастатковым полісам, кіраваным асвячонымі стагоддзямі звычаямі і нормамі суседскага суіснавання. Аб знешнім свеце даведвалася перад вайной з аповедаў вандроўных дзядоў, з «Рыцара Беззаганнай», газет для вяскоўцаў і радыёпрыёмніка на крышталях. Пасля вайны — ад сваіх уласных дзяцей, што рассыпаліся па гарадскіх школах і на вотчыну не хацелі вяртацца. Яны таксама (...)


поўны тэкст артыкула ў друкаваным варыянце газеты або праз тыдзень у архіўным выпуску Нівы.PDF