Лавачка (ч.4)

Міхась АНДРАСЮК

Кладу запальнічку побач з папяросамі, дзед працягвае руку, запальнічка саслізгвае ў траву. Схіляемся адначасова я і ён, перабіраем пальцамі зялёныя струны травы і раптам мая далоня налятае на яго далоню і — складваецца ўражанне — пралятае праз яе, як праз халоднае паветра. Зрываюся на ногі, раблю крок назад.

Дзед робіць выгляд, што нічога не здарылася, разглядае запальнічку, націскае з аднаго канца і з другога, шукае, як дастаць з яе патрэбны сабе агонь. А мо ён сапраўды толькі паветра і нічога больш? Мой асабісты міраж, эскіз накрэслены аповедамі бабы Веры, вынесены да чалавечай постаці святлом месячнай поўні?

Але ж стаіць побач, бачу твар і чую голас, а сабраўшы найвялікшую армію свету, неабходную для перамогі над сабой, магу адным дотыкам адказаць на ўсе свае пытанні.

— А я „беламоры” ў саракавым бачыў. Мы круцілі козьі ножкі з газеты і махоркі, і вартаўнікі круцілі, але часам, пры нагодзе якіхсьці святаў — рэвалюцыяў, ці першамаяў — не разбіраюся я ў гэтых чырвоных датах, вартаўнікі курылі сапраўдныя папяросы.

— Можа які святочны дэпутат ім давалі «беламорамі»?

— Мабыць. Нас не частавалі. Пах ішоў ад гэтых папяросаў — аж кішкі скручваліся! Бачыш ты, колькі часу прайшло, думаў, не давядзецца ўжо і панюхаць, а тут такая неспадзяванка, — дзед прыкурвае, зацягваецца, цераз складзеныя ў трубку вусны, шпарка выдзімае дым вузенькай стужкай. Цягне яшчэ раз, вусны шчыльна зашпільваюцца і цяпер (...)