Вось што!

Міраслаў ГРЫКА

Я асабіста лічу, што дарога ў Дамаск ужо даўно зарасла пырнікам. Цікава, што падобна лічыць прафесар Ядвіга Станішкіс. Нядаўна раскапаў я са свайго асабістага архіва прэсы выразку яе заявы ў неіснуючай ужо газеце «Dziennik». — «Для мяне, — казала прафесар, — усе якіянебудзь радыкальныя змены падазроныя, таму што я лічу, што чалавек мае вельмі невялікі патэнцыял для змен. Чалавек гэта сапраўды машына, можа толькі ваганне, пераходжанне ўзроўню да ўзроўню. Магчымая вучоба, але не перамена». Горкія словы, але, мабыць, бліжэйшыя за ўсё да ісціны пра кожнага з нас.

У свой час наведваў мяне даволі часта Олесь. Яшчэ да свайго цудоўнага ператварэння. Можа не Олесь, але ж калега з суседняга мястэчка — аднагодак з рысай беларускага абраду, сваёй «ягонай» мовай і праваслаўнай традыцыяй. Справа, аднак, у тоеснасці ў яго рысах. Таму што Олесь не пярэчыў сваёй фармальнай польскасці, але не размахваў сваёй прыроднай беларушчынай. Унутранага канфлікту з за гэтага ў сабе не насіў, але хто ведае, можа быць, ужо носіць. На самой справе, ён не вылучаўся з ліку іншых пушчанскіх маіх сяброў і суседзяў — або праваслаўных, або каталікоў. Гэта зусім не азначае, што іх падзяляе тонкі антаганізм рэлігійнага абраду. Антаганізм, а можа толькі ўзаемны недавер. Дагэтуль гаворка ішла толькі пра семантыку. Або пра рытуал. Але не дай Бог палітыку. Але лёгка запаліць кнот. У праваслаўнакаталіцкіх вёсках да нядаўняга часу не было прынята адзначаць касцельныя (...)