Было — не мінула (2)

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Прафесар Эдмунд Дмітруў адзначыў, беручы пад увагу прыведзеныя раней факты, што асяроддзі, заангажаваныя ў пабудову помніка вазакам, мелі асновы абскардзіць прымяненне двайной меркі ў падыходзе да ўвекавечання на бельскіх ваенных могілках. У сваю чаргу Рада аховы памяці змагання і пакут, калі даведалася пра факт, не заўважыла ніякіх недахопаў і юрыдычных парушэнняў. Спрэчка была вырашана дзякуючы чарговаму рашэнню Найвышэйшага адміністрацыйнага суда, на аснове якога новы падляшскі ваявода не хацеў працягваць далей гэтай няёмкай справы. Завяршэнне помніка было адблакіравана і ён быў пасвячаны ў кастрычніку 2002 года. На галоўнай панэлі апынуўся надпіс, што ў тым месцы былі пахаваны астанкі трыццаці жыхароў былога Бельскага павета, памардаваных атрадам збройнага падполля пад камандаваннем Рамуальда Райса „Бурага”. Далей фігуруюць прозвішчы трыццаці вазакоў з датамі іх нараджэння і мясцовасцямі. На левай і правай панэлях пералічаны ахвяры з паасобных вёсак. Гэты надпіс таксама аспрэчваўся. Грамадскаму камітэту ўдалося адстаяць два аспрэчваныя ўладамі элементы пераказу, менавіта апрача вазакоў на бакавых панэлях ушанавана таксама жыхароў вёсак — ахвяр пацыфікацыі, ды побач назвы атрада і прозвішча камандзіра напісана „збройнае падполле”. Важнае таксама прымяненне слова „памардаваныя”. Называючы асобы звонку групы вазакоў, пахаваныя на іншых могілках, сапраўды помніку быў прысвоены сімвалічны характар. Аднак не гэта, (...)