Палец для «це»

Міраслаў ГРЫКА

Я не маю нічога да малпаў. Гэтак жа, як і да людзей. Хоць часам, чытаючы карты крывавай гісторыі чалавецтва, стаўлю вышэй агістарычнасць малпаў ад марнага трыумфалізму чалавека. Не грэбуючы генетычным сваяцтвам абодвух, я лічу, аднак, што заява, згодна з якой чалавек прыходзіць ад малпаў, з’яўляецца адурманьваючым спрашчэннем. Так як эвалюцыйнае дрэва, якім хочацца ўбачыць складаную логіку эвалюцыйных працэсаў, здаецца быць шкодным разумовым ярлыком, які прыводзіць да трывалых непаразуменняў, так і ахвота ўбачыць на таполі на абочыне дарогі супольную галіну, з якіх выраслі малпа і чалавек, не мае сэнсу. Малпа гэта малпа. Чалавек з’яўляецца чалавекам. Іншая справа, што апошні часта паводзіць сябе як прымітыўныя продак першай. Але гэта іншая справа.

Нават калі навучыць малпу як уключыць камп’ютар, дык яна, верагодна, выкарыстае яго ў рэвалюцыйным на яе думку спосаб, значыць, паб’е ім галаву свайго саперніка ў статку. Бо малпа гэта малпа, значыць, стварэнне эвалюцыйна адсталае, таму на жывёльны спосаб нецярплівае і схільнае да гвалтоўных і экстрэмальных актаў. Толькі што ў чалавеку захаваліся рэшткі гэтай жывёльнай кампульсіўнасці. Тое, што адбываецца сёння ў інтэрнэце, на самой справе нагадвае рэвалюцыю малпаў. Мы выкарыстоўваем інтэрнэт таксама эфектна, як малпа камп’ютар. Разбіваем ім свае галовы, але зусім не для таго, каб навесці там парадак думак ці вярнуць адпаведную іерархію эмоцый, але для таго, каб раскалоць (...)