Мудрасць пры канчыне

Міраслаў ГРЫКА

Як гэта пасля святкавання — толькі пахмелле і пачуццё стомленасці! Некаторы час таму мы пампезна святкавалі Дзень роднай мовы. Толькі адзін дзень — у Польшчы. У Беларусі свята нацыянальнай мовы спраўлялі тыдзень. У абедзвюх краінах гэта была... СМІпадзея.Так званыя штотыднёвікі грамадскай думкі апублікавалі на сваіх старонках артыкулы ўздымаючыя прыгажосць роднай мовы. Некаторыя з непакоем пісалі пра варварызацыю мовы, звяртаючы ўвагу пра значнае павелічэнне мацерных слоў на «б» ці на «х», прыпадаючых на адзін статыстычны сказ з найпростай граматыкай, на якой найчасцей кантактуюць адзін з адным суайчыннікі. Вядома, не магло абысціся без урачыстых вечарын, навуковых семінараў і лекцый. У іх прынялі ўдзел агулам, мабыць, некалькі соцень чалавек, прытым у абедзвюх краінах. Ці астатняя частка польскай або беларускай супольнасці мае наплявацельскія адносіны да іх уласнай мовы?

Няма чаго крывіць душой, сучасная мова палякаў і беларусаў глухая на тонкую фразу Міцкевіча альбо Купалы. Мала хто таксама ўмее прачытаць і разумець складаную фразу, у якой яны запісвалі свае пачуцці і думкі. Міцкевічава мова, каб не сягаць яшчэ глыбей, для сучаснай пальшчызны амаль чужая, так як і Купалава мова для беларусаў. Толькі што ў Беларусі амаль усе думаюць пабеларуску, але гавораць паруску, што мяне нават не здзіўляе, калі ўлічыць, што слоўнік рускай мовы фіксуе, калі не памыляюся, некалькі дзясяткаў слоў для, ээ... непрыстойнай (...)