Масла масленае

Міраслаў ГРЫКА

Ці маем ужо ў Польшчы дыктатуру партыі ПіС, ці яшчэ дэмакратыю, за якую (прынамсі афіцыйна) пастаянна выказваюцца «пісаўскія» палітыкі? Ні тое, ні іншае. У адрозненне ад гэтага, усё больш смела намякаецца пра нейкую дэмакратуру. Гэты монстр, асаблівае моўнае тварэнне, усё больш і больш прысутнічае на вуснах палітыкаў. Я толькі не ведаю, ці больш з яе здзекуюцца тыя з раней няслаўна рассыпваючайся Грамадзянскай платформы, ці больш расхвальваная тымі, ад кіруючага ў цяперашні час у краіне ПіС? Пакуль што, дэмакратуры ў Польшчы няма. Гэтак жа, як у цяперашні час няма дыктатуры і няма ўжо дэмакратыі. Аказваецца, што ў Польшчы няма нічога. A можа ўсяго занадта шмат. Адным словам — у лішку. У лішку цынічнай палітыкі ў палітыцы, ілжывай інфармацыі ў інфармацыі, у словах пустых слоў ...

Перавышэнне чагосьці ў чымсьці найбольш выяўляецца ў размоўным выразе «масла масленае». Таксама называюць яго плеаназмам, пагрэцку: плеонасмос — проста лішак. У мове маем справу з ім, калі адна частка выказвання мае той жа змест, які знаходзіцца і ў другой. Іншымі словамі, калі дасягнута такім чынам злоўжыванне — альбо намеранае, або несвядомае. У апошнім выпадку спусцім на гэта заслону міласэрнасці, таму што не адзін з нас здзяйсняе моўныя памылкі. І каб толькі моўныя! Што тычыцца першага, аднак, варта спытаць, чаму і каму гэта служыць. Адказ на гэта пакідаю дапытлівым чытачам. У гэты момант я хацеў бы нагадаць складаныя плеаназмы майстра (...)