70 гадавіна трагедыі ліпшчан

Уршуля ШУБЗДА

Жыхары Ліпска, што над Бобрай, наведалі фарты непадалёк вёскі Наўмовічы на Беларусі. Тут спачывае 50 іх землякоў, якія былі расстраляны 13 ліпеня 1943 года фашыстамі. У 70 гадавіну гэтага варварскага акту сем’і замардаваных, жыхары Ліпска і навакольных мясцовасцей маліліся над брацкай магілай за ўпакой душ забітых.

Смерць 50 ліпшчан была карай за забойства аднаго нямецкага жаўнера, які працаваў на пастарунку ў Ліпску.

— На дарозе з Ліпска ў Ялова нашыя людзі затрымалі двух немцаў. Аднаго раздзелі толькі і пусцілі, а другога застрэлілі, — успамінае Крыстына Цеслюк з Ліпска.

Cярод асоб, якія наведалі магілу ў Наўмовічах, былі і такія, якія яшчэ памятаюць сумныя падзеі ваеннага перыяду. Крыстына Цеслюк згадвае, што калі б не дапамога суседа, яе бацька быў бы таксама забіты фашыстамі.

— Мне было шэсць годзікаў, калі сваяк прыйшоў да майго бацькі і гаворыць: „Ясько, уцякай, сёння немцы будуць лапаць людзей”. Бацька пасадзіў нас на фуру, прыкрыў саломай і завёз у Грабова, да сям’і. А гэтай ноччу немцы былі таксама ў нашай хаце.

Паводле Крыстыны Цеслюк ды іншых асоб, якія былі сведкамі жахлівай гісторыі, немцы мелі падрыхтаваны спіс людзей, прызначаных да арышту. Спіс быў састаўлены мясцовым палякам, які супрацоўнічаў з немцамі.

— Была сям’я Штукоўскіх — іх называлі Айчыноўцы. Быў Валодзя, Ясько, — успамінае Браніслаў Аляксандровіч. — Усіх забілі. Як кагосьці са спіса не маглі (...)