Ніва № 20 (2975), 19 мая 2013 г.

На невавілонскай грані

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Грань — угол, часто штука — так тлумачыць лексікон Паўла Бярынды з 1627 года. У „Этымалагічным слоўніку” Брукнера з 1927 года гэта таксама róg, але і krawędź, granica. Мясцовасць Граннае распаложана над Бугам, якому выпала не толькі сімвалічная роля граніцы паміж Усходам і Захадам. У першай палове ХІХ стагоддзя была ў Гранным нават таможня; найперш жа была там граніца між Прусіяй і Аўстрыяй, пасля — між Імперыяй і Каралеўствам.

Дарога з Пэрлеева ў Граннае нічым асаблівым не вылучаецца. Вядзе яна цераз адносна малады лес, які вырас пасля апошняй вайны. Аднак раней была гэта даволі важная дарога. „Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага” з 1880-1914 гадоў падаваў, што называлася яна Варшаўскім гасцінцам, „a to dla tego, że od samego Brześcia Litewskiego do Grannego i dalej do Warszawy wszyscy przejeżdżali”...

Ездзіў тудою не абы-хто; Слоўнік: „Przez wieś Granne generał rosyjski Suworow z 16000 armią w 1794 r. przechodził idąc na Warszawę i tu maleńka potyczka przy przeprawie przez Bug zaszła. W 1795 roku Stanisław August tędy przejeżdżał do Grodna na sejm i już więcej nie wrócił do Warszawy. W 1812 r. wielu z Francuzów w rejteradzie po trakcie i w samem Grannem z mrozu, głodu i chorób pomarło i zostali pogrzebani na wzgórku przeciwko wsi Dzierzb, o parę wiorst od Grannego za Bugiem. W 1830 r. jenerał Dybicz ze swoim korpusem przeprawiał się przez Bug w Grannem, mostem (...)


поўны тэкст артыкула ў друкаваным варыянце газеты або праз тыдзень у архіўным выпуску Нівы.PDF