На Адэльшчыне

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Хаця Адэльска не ўдалося мне пабачыць з войнаўскага ўзгорка, заглянуў я туды цераз Сеціва. І так, энцыклапедыя Брокхаўза і Эфрана так апісвала Адэльск пачатку ХХ стагоддзя: „Существовал уже в начале XVI в. Жителей 1828 (937 мужчин): православных 10, католиков 1578, протестантов 16, евреев 212, прочих исповеданий 12; дворян 5, почетных граждан и купцов 4, духовного звания 8, мещан 1479, военного сословия 115, крестьян 186, прочих сословий 31. Католическая церковь; домов 282. Жители исключительно занимаются хлебопашеством”. Напалеон Роўба ў 1909 годзе пісаў так: „Ludności około 1500 osób płci obojej. Parafjalny kościół drewniany, pod wezwaniem N.M.P., wzniesiony przez Zygmunta III w r. 1660. Okolica wzgórzysta, bezleśna. Stare przysłowie: „Ład, jak w Odelsku” daje nieprzychylne świadectwo miasteczku”. А Станіслаў Пачобут-Адляніцкі дапаўняе гэта ўсё наступным чынам: „Najwcześniejsza wzmianka o miejscowości leżącej u początków rzeczki Odły (stąd i nazwa), którą udało się nam odnaleźć, pochodzi z roku 1490. Wtedy to wzniesiono tu świątynię z drewna, używając materiałów ze świerków i sosen, których dookoła nie brakowało. Trzebiło się w tamtych czasach lasy niemiłosierdnie, stąd dzisiaj wszędzie — jak okiem sięgnąć — pola. Pamięć ludzka w perspektywie historycznej jednak krótka. Nie możemy więc nie pochwalić rozrosłej jak pokrzywa na zgliszczach dawnej królewskiej, państwowej biurokracji, płodzącej papiery i dekrety, które są (...)