Яўрэі ў Бельску-Падляшскім

Міхал МІНЦЭВІЧ

У 1487 годзе кароль Казімір Ягелончык здаў у арэнду збор мытных аплат у Бельску двум яўрэям з Луцка. Тады яўрэйскай абшчыны ў Бельску яшчэ не было, пра яе існаванне і пра бажніцу згадваецца з 1542 года.

У 1564 годзе ў Бельску ўзніклі канфлікты між хрысціянамі і яўрэямі, якіх вырашэннем два гады пазней заняўся кароль Жыгімонт Аўгуст; яўрэі атрымалі новыя прывілеі, але гэта нядоўга трывала, бо спіскі з 1580 і 1591 гадоў не згадваюць пра яўрэяў.

У 1807 годзе Бельск перайшоў ва ўладанне Расіі і з таго часу пачалі там сяліцца яўрэі, якім забаранялася жыць у каралеўскіх гарадах; афіцыйны дазвол сяліцца ў Бельску яўрэі атрымалі яшчэ пад прускім панаваннем з пачаткам 1803 года. У 1807 годзе ў Бельску пражываў 31 яўрэй на агульны лік 1 836 жыхароў горада. Годам пазней было іх ужо 64, а ў 1816 годзе — 94. У 1861 годзе ў Бельску пражывала 1 256 жыдоў, якія маліліся ў трох бажніцах. У 1878 годзе на агульны лік 5 810 жыхароў Бельска яўрэяў было 3 968, а перапіс ад 1897 года паказаў 4 097 яўрэяў з агульнага ліку 7 464 бяльшчан. Пасля лік яўрэяў у Бельску падаў: у 1921 годзе было іх 2 392 (больш за (...)