З Вільні спаглядаючы

„Ніва”: — Паявіліся Вы ў Беластоку на навукова-літаратурнай канферэнцыі „Значэнне польска-беларускіх літаратурных сувязей — учора, сёння і заўтра”, у гарачы час для Беларусі, а не змаглі чамусьці трапіць на яе чаканыя беларускія госці. Ваш даклад — „З Віленшчыны аб польска-беларускіх сувязях. Надзеі і рэчаіснасць”. Гэта зусім не навуковы „элабарат”.

— Няма ў мяне схільнасцей ці кампетэнтнасці, каб польска-беларускія ці польска-літоўска-беларускія справы высвятляць навукова, гістарычна і аб’ектыўна. Адразу я агаворваюся, што ёсць і буду суб’ектыўным і небесстароннім. Суб’ектыўнасць вынікае выключна з асабістых досведаў. Небесстаронні — паколькі я з тае стараны, дзе пануе перакананне наступнае: так у нашым старонні — у Вільні, Гродне, Навагрудку, Беластоку — усё стагоддзямі свойска пранікалася, перапляталася і вязалася, што сёння няма больш аб’ёмістага лозунгу, лепшай платформы супольнага існавання, супольнага мышлення і супольнага дзеяння, як свойшчына. Мабыць, яшчэ ўзбагачаная ў тутэйшасць.

— Такія катэгорыі не прызнаюць межаў?

— Ні савецкіх, ні постсавецкіх, ні еўрасаюзных — ніякіх. І няма іх як азначаць пры дапамозе „мудрацовага шкельца”, затое дасканала функцыянуюць яны ў міжчалавечых адносінах. Яны глыбока трываюць у свядомасці і ментальнасці, снуюць ніць супольнасці паміж людзьмі пражываючымі ў гэтым рэгіёне. На Віленшчыне ў найшырэйшым разуменні тэрыторыі. Можа, лепш — гэта Вялікае княства Літоўскае. Хоць пасля ВКЛ былі цары белыя і чырвоныя, межы на картах перарысоўвалі не раз (...)