Ваеннае і мірнае мінулае

Калісь тут, дзе цяпер альшына і бяроза расце, расла яліна, таму нашу вёску і Яловам назвалі. І суседнія мясцовасці назвалі на падобнай аснове, напр. Крапіўна, Ліпск, Грабова.

У школу я хадзіў у Ліпск, тры класы закончыў. Часам там на каталіцкую рэлігію аставаўся, бо бацюшка ў нашу школу не прыязджаў.

У 1939 годзе немцы да нас не дайшлі. Затое ад Дубровы пад мост на балоце падышлі савецкія танкі. Хаця мост стаяў, але тыя танкі далей не пайшлі, бо па загадзе дарожнага майстра шашу перад мостам раскапалі. Мой дзядзька і яшчэ адзін пайшлі да тых рускіх, а яны іх арыштавалі, бо па-руску ўмелі гаварыць. І ў Дуброву забралі і давай дапытваць, чаму па-руску ўмеюць. І нашы сказалі, што пры цары былі ў Расію вывезены; ну і іх адпусцілі дадому.

Наш сельсавет у Востраве быў. Аднаго з жыхароў Ялова адзін з Дубровы паддаў, што багаты, але людзі з нашай вёскі апраўдалі яго, пасведчылі, што ён парадачны і яго саветы адпусцілі. Пасля, пад саветамі, ён раздаваў людзям сваю зямлю, каб да яго не чапляліся.

Саветы бункеры ў наваколлі Ліпска сталі будаваць; мо з дзесяць у найбліжэйшым наваколлі пабудавалі. Стаўляла іх войска, а мацнейшыя „точкі” ўзводзілі камсамольцы. Устаўлялі дрот і тоўстыя сцены рабілі; як насталі немцы, то тыя муры ўзарвалі і пасля вайны той (...)