Ніва № 50 (2587), 11 снежня 2005 г.

Па кім б’е звон?

Уладзімір ХІЛЬМАНОВІЧ

Днямі, гартаючы стосы беларускіх газет сярэдзіны дзевяностых, мяне агарнула пачуццё здзіўлення — як шмат перамянілася ў беларускай дзяржаве цягам апошніх дзесяці гадоў. Нібы жывём зараз зусім у іншай краіне, нібы мінула цэлая эпоха. „Адных ужо няма, а іншыя далёка”... Людзі стаміліся ад прыгнечанага стану, процьма з тых, хто наважваўся адкрыта выказваць сваю думку і змагацца за праўду, даўно страцілі дзяржаўную працу і надзею на змены да лепшага. І, канешне, „маўчальнікі выйшлі ў начальнікі”. Не кажучы пра актыўных апалагетаў асаблівага шляху развіцця. Беларускае грамадства ўсё выразней і хутчэй структурызуецца на апрычнікаў рэжыму і „ворагаў народа”. Некалі гісторыкі будуць разважаць над тым, што ўсё ж здарылася з краінай у цэнтры Еўропы, чаму Усявышні папусціў такому жорсткаму эксперыменту над вялікім ліцвінскім народам. Будуць шукаць азначэння гэтаму перыяду і прыдумаюць трапныя характарыстыкі, кшталту „эпоха калабарацыянізму”, „унутраная акупацыя”, „вяртанне ў СССР”, „час хамства і халуйства”.

А пакуль што сістэмна ідзе істэрычнае нагнятанне страху на прадпрыемствах і ў школах, у выканкамах і універсітэтах (практычна гэта не мае аніякага сэнсу, бо ўсе, каго можна было запалохаць, даўно сядзяць як мышы па каморах). Дэ-факта адбылася поўная забарона на журналісцкую дзейнасць. Адны выданні зачынены ў судовым парадку, а ацалелым няма аніякай магчымасці легальнага распаўсюду. З падпіснога каталога выкінуты амаль усе недзяржаўныя беларускія газеты. Даводзіць сваю праўду праз суд — значная страта сродкаў і часу. Ды і вынік тых судовых працэсаў загадзя вядомы. На чарзе ў дзяржаўных цэрбераў інтэрнэтныя рэсурсы. Мяркуючы па ўсім, „паспяховы” досвед Кітая і Бірмы ў гэтай сферы старанна вывучаецца. А Заходні свет сваім парадкам у тысячны (...)

поўны тэкст артыкула ў друкаваным варыянце газеты або праз тыдзень у архіўным выпуску Нівы.PDF