Ostatnio, w związku z restrykcjami administracji prezydenta Republiki Białoruś A. Łukaszenki wobec Polaków na Białorusi, nasiliły się naciski na białoruską mniejszość narodową w Polsce z żądaniem deklaracji lojalności wobec polskiej większości. Ponownie rozpoczął antybiałoruską akcję „Kurier Poranny” ukazując polskich Białorusinów jako przestępców, których wykryła Najwyższa Izba Kontroli, a na dodatek kolaborantów Łukaszenki. Natomiast kierownictwo białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego domaga się „zajęcia stanowiska wobec działań podejmowanych przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi oraz zarzutów formułowanych przez przedstawicieli rządu Republiki Białoruś przeciwko Polsce”.

Związek Białoruski w Rzeczypospolitej Polskiej już od wielu lat prezentuje swoją dezaprobatę odnośnie bezprawnych działań administracji Łukaszenki wobec obywateli Republiki Białoruś — bez względu na ich narodowość. Obecna akcja przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi jest tylko kolejnym etapem sprawowania dyktatorskich rządów w Republice Białoruś, więc nie ma uzasadnienia, by Białorusini w Polsce w szczególny sposób odnieśli się do tej sytuacji i to pod naciskiem tzw. niezależnej prasy czy też polskich organizacji.

Z przykrością odbieramy wystąpienie kierownictwa białostockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, które przez lata milczało w sprawach tragicznych wydarzeń w Białorusi, a obecnie — kiedy restrykcje dotykają organizacji polskiej mniejszości narodowej — wysuwa bezpodstawne pretensje pod adresem białoruskich organizacji w Polsce.

Białoruska mniejszość narodowa w Polsce nie może być kartą przetargową w międzypaństwowych stosunkach, ponieważ status nasz ustala Konstytucja RP. Nie można od nas wymagać pozakonstytucyjnych deklaracji lojalności w odpowiedzi na bezprawne działania administracji Łukaszenki.

Wyrażamy swój daleko idący niepokój w związku z nieuzasadnionymi pretensjami pod adresem białoruskiej społeczności w Polsce.

Przewodniczący BTH — dr Oleg Łatyszonek

Przewodniczący ZBwRP — Eugeniusz Wappa

Białystok, 01.08.2005

* * *

1. Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne

2. Związek Białoruski w Polsce

3. Białoruskie Towarzystwo Historyczne

Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Białymstoku jest zaniepokojony działaniami podejmowanymi przez białoruskie organy państwowe przeciwko legalnym władzom Związku Polaków na Białorusi.

Jako historycy potrafimy właściwie ocenić, jakie szkody w przeszłości wyrządzała zła polityka prowadzona wobec mniejszości narodowych i że polityka wobec mniejszości jest najlepszym sprawdzianem demokratyczności władzy państwowej. Przedstawiciele rządu białoruskiego (zob. „Gazeta Wyborcza”, 27 VII 2005, s. 6) podają też informacje o dyskryminowaniu mniejszości w Polsce, w tym szykanowaniu liceum z białoruskim językiem wykładowym w Hajnówce, o czym nam nic nie jest wiadomo. Uważamy, że traktowanie przez własny rząd mniejszości narodowych jako zakładników, czy też stosowanie polityki wzajemności, jest najgorszym z możliwych rozwiązań.

Mniejszości narodowe są szczególnie wrażliwe na los mniejszości w innych krajach. Zwracamy się zatem z apelem do organizacji białoruskich w Polsce o zajęcie stanowiska wobec działań podejmowanych przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi oraz zarzutów sformułowanych przez przedstawicieli rządu Republiki Białoruś przeciwko Polsce. Potwierdźmy w praktyce, czy faktycznie istnieje „Droga do wzajemności”.

Prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Białymstoku

— prof. Cezary Kuklo

Wiceprezes Oddziału PTH w Białymstoku — Marek Kietliński

Wiceprezes Oddziału PTH w Białymstoku — dr Jan Jerzy Milewski