Ніва № 30 (2567), 24 ліпеня 2005 г.

І цяпер Грунвальд

Віктар САЗОНАЎ

Старадаўняя мудрасць кажа, што нельга злавіць чорнага ката ўначы, у цёмным пакоі, з завязанымі вачамі, асабліва, калі яго там няма. Немажліва знайсці праўду там, дзе яе не можа быць у прынцыпе. А дзе павінен шукаць свой шлях народ, які збіўся з дарогі? Мо павучыцца ў заможнейшых суседзяў? А можа паверыць тым, хто сам сябе назваў яго збаўцамі? Ці можа рухацца наўгад? А ці не лепш зазірнуць у глыбінныя далечы гісторыі, ды паспрабаваць збудаваць будучыню на падмурках, якія стваралі тыя, каго даўно ўжо няма. Бо гісторыя настойліва працягвае тлумачыць, што нашы ўнукі будуць хацець дакладна таго, за што змагаліся нашыя дзяды. Бо народ, гэта не толькі тыя людзі, якія жывуць сёння, але і тыя, хто ўжо аджыў сваё, і тыя, хто яшчэ не нарадзіўся. Кожны народ не толькі унікальны ў сваёй непаўторнасці, але яшчэ і вечны, калі не парваная таямнічая нітка, якая звязвае тых, хто яшчэ будзе, з тымі, хто ўжо быў. І будуць навечна асуджаныя пакаленні, якія ў сваіх пастановах і дзеяннях ігнаравалі волю памерлых і ненароджаных. А будучыня ёсць толькі ў таго, хто добра помніць сваё мінулае.

У беларусаў, стагоддзямі знішчалі гістарычную памяць. Знішчалі паслядоўна і мэтна. А тое, што знішчыць было немажліва, стараліся перайначыць па-свойму. Падчас Савецкага Саюза нас стараліся пераканаць у тым, што беларуская гісторыя пачалася толькі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Цяперашнія „ідыёлагі”, нават перасягнулі сваіх настаўнікаў. Яны разглядаюць нашую гісторыю ўжо толькі з другой сусветнай вайны. І зноўку ўсё перайначваюць, перарабляюць, перакройваюць... Каб толькі мы нічога не памяталі. Каб толькі нацыя нічога не ўспомніла. Бо калі ўспомніць, то больш не дазволіць валадарыць над сабой...

поўны тэкст артыкула ў друкаваным варыянце газеты або праз тыдзень у архіўным выпуску Нівы.PDF