За самоту піў сваё віно

Міра ЛУКША

Толік Сыс ехаў у свой Гарошкаў на Гомельшчыне, пад Рэчыцай. Як з кожнай вясной. Да хворай мамы, да дзядзькі Валодзі, да землякоў. Парыбачыць, пачытаць. „Пасылай мне «Ніву» ў Гарошкаў, там прыходзяць да мяне сябры, бяруць, чытаюць”, — сказаў мне на Вербніцу. Збіраўся дахаты. Ды не, не паедзе: „Ты ж прыедзеш праз два тыдні. Буду цябе чакаць. Калі раптам мяне тут не будзе, ідзіце да Вітаўта Чаропкі, ён цяпер такі самотны. Ты не забудзеш гэтага, праўда? А давай сёння пойдзем да Алеся Марачкіна. Абыдзем усіх зноў разам”. Назаўтра Толік меў наведаць урача, палячыць чатыры зубы. Пару разоў дастаць прыйшлося па мухаедах на дэманстрацыях, сумна смяецца. Ды чалавек і старэе. Бачыш, змаршчыны ў мяне, а ты ўсё не старэеш, ну, ты зусім як цыганка... А я на тваіх кнігах, што ў мяне ляжалі, ставіў людзям свой аўтограф: „Ад імя Міры Лукшы — Анатоль Сыс...” Корміць мяне Толік баршчом гарачым, чытае кнігі, расказвае, дзе быў, хто заглянуў сярод ночы да яго з „атрутным віном”, куды зноў пойдзем, а што там у Гарошкаве, у які мы летась завіталі, а Толік чакаў быў нас у Мінску... Пытаецца пра Радаслава, любуецца здымкам. „А ён тут у мяне стаяў на паліцы, паміж Драздовічам і Багдановічам, і кожны гаварыў, што ў яго вочы мае... Хоць ён не Люцыян... Будзеце, заходзьце, калі раптам мяне не будзе, дык ключы пакіну ў Алы Канапелькі. Ты жыла тут, дык ведаеш, што і як. Мая хата — твая хата...”