Гарадское мінулае Орлі

Міхал МІНЦЭВІЧ

Прывілея для Орлі

У 1618 годзе Кшыштаф Радзівіл, пазнейшы віленскі ваявода і вялікі гетман літоўскі, прысвоіў Орлі гарадскую прывілею. Мяшчане атрымалі права выбіраць войта, шасцярых засядацеляў і пісара. Устаноўлены былі штотыднёвыя кірмашы ў рынку і гадавы кірмаш у дзень праваслаўнага свята Сімана і Юды. Мяшчане былі на дзесяць гадоў звольнены ад падаткаў за пляцы, агароды, палі і карчмы, але князь Радзівіл загадаў ім за свой кошт узвесці ў рынку ратушу; князь абяцаў прысвоіць гораду магдэбургскае права.

Арлянскі палац

Орля стала выдатным транзітным пунктам між Літвою і Каронай, таму Радзівілы ўзвялі тут абведзены бярвеннем палац з камянёў і цэглы з чатырма вежамі і купалам. Паўстаў там абшырны комплекс дваровых і фальварчных збудаванняў, абведзены ставамі, садамі і італьянскім паркам.

Арлянскі палац быў несумненна вялікім збудаваннем, пра што сведчыць таўшчыня яго муроў ад паўтара да двух метраў. Пышны інтэр’ер складалі рэнесансная мэбля, упрыгожаныя кафельныя печы, галерэя партрэтаў сям’і Радзівілаў. Побач палаца раслі ліпы, а час паказваў сонечны гадзіннік. Крыху далей былі сад, лазня, дом садавода, два ставы. За агароджай, з другога боку вуліцы Дворскай, распасціраўся фальварак і гаспадарчыя збудаванні, далей — піваварня і італьянскі парк, а на рацэ працаваў вадзяны млын. Патрэбы двара забяспечвалі таксама фальваркі ў Міклашах і Пашкоўшчыне ды далейшых пяць млыноў...