Блізка царквы і людзей

— Айцец архімандрыт, чаму праваслаўныя адзначаюць Вялікдзень, католікі — Вялікую ноч (Wielkanoc)?

— Царкоўнае паняцце свята — гэта Пасха. Слова Вялікдзень мае народны і сімвалічны характар. Чаму кажам — Вялікдзень? Таму, што ноч Уваскрэсення Хрыста перастае быць ноччу і становіцца днём. Хрыстос зыходзіць у пекла і там перамагае смерць, ноч аб’ядноўваецца з днём, цемра пераходзіць у яснасць.

Што такое Пасха? Мы ведаем, што ноччу перад выхадам яўрэяў з Егіпта, праходзіў анёл смерці. Майсей загадаў, каб кожная сям’я зарэзала ягня і каб ягонай кроўю пазначыла касякі дзвярэй. Бо там, дзе не было гэтага знака, меў памерці кожны першынец. Вось гэты пераход анёла смерці праз Егіпет, пасля пераход яўрэяў праз Чырвонае мора, ды вандраванне праз сорак гадоў па пустыні — ёсць і Пасха. А сімвал Новай Пасхі — гэта пераход ад смерці да жыцця.

— Нас цікавіць роля традыцыі. Найбольш жывы пераказ. Ці Вы, як сын святой памяці дарагога нам мітрапаліта Варшаўскага і ўсяе Польшчы Васілія, маглі б расказаць пра Вялікдзень у часы Вашага дзяцінства?

— Мой успамін Вялікадня вельмі прыемны. Падрыхтоўка пачыналася ўжо з першага дня Вялікага посту. Мама чысціла ўсе гаршкі, каб і кропелькі тлушчу на іх не асталося. Пост то быў пост. Ніхто нам не тлумачыў, чаму так а не іначай сябе паводзім, гэта была нармальнасць. Не было такога адкідання — што я не хачу і ўсё! Калі я пайшоў ужо ў духоўную семінарыю, там пачаў чытаць пра ролю посту, яго значэнне. У той час, калі тата быў на парафіі ў Гарадку, усе людзі пасцілі. Ну, хіба, хто моцна партыйны — той ужо падсмейваўся.

Мы, дзеці, найбольш чакалі Вялікадня. Перад святамі калолі парсючка і мама гатовіла ўсе выробы, — каўбасы, паляндвіцы, бачкі... Калі мы, звабленыя пахам вэнджанага круціліся каля вяндліны, мама ўпамінала — глядзіце, толькі каб мне нічога не падскубвалі! Гэта ўсё на Вялікдзень. Рыхтавалі многа-многа яды, мама пякла святочны пірог-пасху, такі з бакалейнымі прыправамі, самы смачны які я еў. Ён быў крыху іншы як наш традыцыйны, па рэцэпту жонкі нашага псаломшчыка; яны былі з Украіны...