Звесці канцы з канцамі

Ганна КАНДРАЦЮК

— Кава ці гарбата? — пытае мяне нясмела гаспадыня. З кожнага кутка хаты вызірае неахайнасць, бязраднасць.

— Чаму беспрацоўныя і бедныя? — гадае ўголас Д., — мусіць, таму, што без школы...

Д. доўга захвальвае свае пані з сацыяльнай дапамогі. Каб не яны — мы загінулі б як рудыя мышы!

Усё ім даюць: і кансервы, і бялізну, і нават цацкі для дзяцей. А якія „пачкі” для пяці іх школьнікаў адшыкавалі. І наплечнікі, і тэмпэрувкі ўсялякія, і выцінанкі — чаго там не было!

На што ідуць грошы з сацыяльнай апекі?

— На ўсё, — азываецца невялічкі бацька сям’і, які разам з жулікаватымі малечамі сядзіць на версальцы і ўголас каменціруе кожны правальны крок у „Фаміліядзе”.

— Зялёны як елачка! — кідае ў адрас героя телетурніру, пана Пётра, які дрэнна адказаў на пытанне.

За такія грошы не пракорміш

Хто сёння карыстаецца сацыяльнай дапамогай?

За адказам на гэтае пытанне мы звярнуліся ў Гмінны асяродак сацыяльнай дапамогі ў Нарве.

— Ёсць сем’і, якія пастаянна знаходзяцца пад нашай апекай, — кажа Лідзія Пост, кіраўнік Гміннага асяродка сацыяльнай дапамогі. Звычайна, яны мнагадзетныя, часам даходзяць алкагольныя праблемы або хваробы.

У Нарваўскай гміне пад пастаяннай сацыяльнай апекай знаходзіцца 26 сем’яў. Цікава, што ўсе (апрача аднаго выпадку) датычаць жыхароў вёсак, у якіх сякія-такія гаспадаркі. Але дапамога тут сімвалічная — 92 злотых. Каб пражыць, трэба шукаць іншых крыніц заработку.

— Напэўна за такія грошы не пракорміш сям’і, — кажа Альжбета Лявіцкая, сацыяльны працаўнік. — І людзі робяць усё, каб звесці канцы з канцамі. Хто падзаробіць на зёлках, хто па грыбы ў лес сходзіць, або наймаецца ў гаспадара да гною ці да капання бульбы. Ды неабавязкова за грошы. За мяшок бульбы, або за кусок мяса...

Самай папулярнай формай дапамогі з’яўляецца г.зв. сямейная ўспамога. Карыстаюцца ёю 103 асобы. Можна атрымаць грошы на даезд дзіцяці ў школу, або на даплату да кватэрнай платы, калі кватарант у ёй прапісаны. Сума тут таксама невялікая — 80 злотых. Такая дапамога выдаецца толькі ў час навукі — з 31 жніўня па 1 мая.

Гмінная апека фінансуе таксама каля 80 абедаў у школьнай сталоўцы. Вось, напрыклад, за бягучы месяц заплацілі больш за 3 тыс. зл. Ёсць таксама мэтавая дапамога (ад 100 да 300 зл.), якой, цягам апошняга года, пакарысталася 45 асоб.

— Час ад часу мы фінансуем лякарствы беспрацоўным, або, як апошнім часам, фінансавалі электраўстаноўку ў Доме самотнага чалавека.

Шакалад раз у месяц

Калі паслухаеш навін са свету — уся краіна, здавалася б — патанула ўжо ў зладзействе і карупцыі. А ў Нарве саромеюцца браць „дармовыя” грошы. Іншая справа — у вяскоўцаў мінімальныя патрэбы: дах над галавой, ежа, вопратка. Амбіцыі пераходзяць на дзяцей. — Нашы падапечныя звычайна саромеюцца, калі прыходзяць па грошы, — кажуць ва Управе гміны.

Наогул усе патрабуюць ананімнасці. Зразумела, затойваюць гэты факт перад знаёмымі, суседзямі. Чаму? Баяцца, каб не палічылі іх горшымі і няўдачнікамі. Тым больш, што ў Нарваўскай гміне ніхто не верыць у рэальнае беспрацоўе (беспрацоўе тут — 6 працэнтаў і датычыць перш за ўсё жанчын). Прадпрыемства „Пронар” не толькі прымае на працу, але яшчэ плаціць прыстойныя грошы. Аднак тут абавязвае строгая дысцыпліна — у фірме нельга парушыць сухі закон, інакш вылятаеш з воўчым білетам.

Сям’я Д., дзе чуць не тузін дзяцей, хоць і карыстаецца сацыяльнай дапамогай, аднак у асноўным жыве з гаспадаркі.

— А ці праўда гэта, што за кожнае дзіця Лукашэнка тысячу долараў плаціць? — пытае яшчэ ў брамцы спадар Д. Чуў па тэлебачанні. Калі кажу што менш — чую ноты расчаравання. Бо каб жыў у Беларусі — за тыя грошы ў горадзе пасяліўся б. Вёска дарагая, але дзецям вучыцца трэба.

— Добрэ што ім троху дапамагают, — кажа суседка Д., бабуля пад семдзесят. — Яны людзі няхітрыя, справядлівыя. Хоць бедныя, але раз у месяц сабе шакаладу накупляюць!