Тут дом Тварца майго

— Вы нарадзіліся ў каталіцкай сям’і, на Кашубах. Калі Вы сутыкнуліся з артадоксіяй?

— Пасля экзамену на атэстат сталасці я паступіў у Вышэйшую тэалагічна-філасофскую школу ў Замбковіцах-Шлёнскіх, і там на ўроках гісторыі Касцёла даведаўся аб праваслаўі. Пасля, калі прыехаў у Нямеччыну ў 1972 годзе, сутыкнуўся з іншымі веравызнаннямі і сектамі. Усе яны лічаць, што прадстаўляюць сапраўдную хрысціянскую веру. Тады я паставіў сабе пытанне: якое веравызнанне сапраўднае? Штудзіруючы гісторыю ў Гданьску, прыйшоў я да вываду, што толькі праваслаўе засталося пры апостальскім веравызнанні. Каб быць сапраўдным хрысціянінам, вырашыў я стаць членам таго Касцёла, які трымаўся прынцыпаў першых Сабораў і навукі Айцоў Касцёла. У Гамбургу ўдалося мне наладзіць кантакт з Царквой, аднак, у заходнім абрадзе. Тады я выступіў з Каталіцкага касцёла.

— Што Вас зацікавіла ў праваслаўі?

— Першая пабыўка ў царкве ў Гамбургу выклікала ўва мне вялікае ўражанне. Я сказаў тады: „Тут ёсць нешта іншае, тут жыве Бог, тут дом Тварца майго”. У царкве я знайшоў тое, што Каталіцкі касцёл ужо даўно патраціў... З таго часу пачаў я больш цікавіцца Праваслаўнай царквой.

— Што прычынілася да гэтата, што Вы рашыліся стаць праваслаўным свяшчэннікам?

— Мне, католіку, калі я перайшоў у праваслаўе, пачалося новае жыццё. Тады быццам паявіўся ўва мне новы чалавек. У праваслаўнай парафіі я хацеў памагаць свяшчэнніку, чытаць Апостал. Тады паехаў я ў Варшаву да мітрапаліта Варшаўскага і ўсяе Польшчы Васілія і там уладыка, перад літургіяй, загадаў мне прачытаць фрагмент Бібліі. Атрымаў я блаславенства, астаўся на Літургіі. У пэўны момант падышоў да мяне протадыякан Трусевіч і аб’явіў, што мяне будуць высвячаць у дыякана. Гэта быў агромны сюрпрыз. Тады, праз некалькі месяцаў, я меў стаць бацюшкам. Не ведаў я што рабіць: прыняць свяшчэнні ці не? Раіўся многіх людзей. Адзін свяшчэннік з Сербскай праваслаўнай царквы ў Гамбургу спаслаўся на словы з Бібліі: „Калі чалавек ідзе за плугам, хай не азіраецца, толькі ідзе наперад”. Тады я згадзіўся. Вясною 1990 года стаў я праваслаўным свяшчэннікам.

— Ці цяжка было згуртаваць вернікаў вакол царквы ў Гамбургу?

— Царква ў заходнім абрадзе не лічылася праваслаўнай. Там не было нават просвіры, толькі аплатка, як у католікаў... А я думаю, што калі чалавек называе сябе праваслаўным, дык і абрад мусіць мець усходні характар і павінна служыцца літургія св. Іаана Златавуста, каб прыхаджане ведалі, што гэта царква. Таму папрасіў я мітрапаліта Васілія стварыць новую парафію ў візантыйскім абрадзе. Атрымаў блаславенства на два абрады: ўсходні і заходні. Першая літургія ў новай царкве, якой я стаў настаяцелем, адбылася ў канцы лістапада 1991 года. На літургіі было тады 50 асоб, у тым ліку госці. Пасля прыходзіла каля 12 вернікаў. Бывала, што ў нядзелю былі толькі дзве асобы... Пачатак быў вельмі сціплы. З цягам часу прыходзіла больш і больш вернікаў. Вось так паўстала праваслаўная парафія св.св. Кірылы і Мяфодзія.

— Служба свяшчэнніка на Захадзе гэта цяжкая місія. Ці былі хвіліны сумнення?

— Наша царква розніцца ад царквы ў Польшчы, напрыклад, тым, што літургія ў нас служыцца на дзвюх мовах — старажытнацаркоўнаславянскай і нямецкай. Цяжкі перыяд у царкве быў на пачатку, калі ідучы ў царкву думаў: колькі людзей будзе? І калі было іх 12 — я быў шчаслівы. Мы зразумелі, што на польскай мове не можам у нас служыць, бо не мелі палякаў. Тады мы перайшлі на нямецкую, паколькі некаторых немцаў цікавіла праваслаўе. Вернікі заўсёды мне дапамагалі. Стварылі мы сапраўдную сямейную атмасферу, памагаем адзін аднаму...

— З цягам гадоў людзей у царкве прыбыло...

— Цяпер, у сярэднім, прыходзіць ад 30 да 40 вернікаў і гэта толькі праваслаўныя, не так, як было напачатку... Наведваюць нас евангелісты, бо падабаецца ім літургія. Прыходзяць немцы, рускія, якія ўжо інтэграваліся з нямецкім грамадствам, грузінскія студэнты, некалькі ўкраінцаў, румыны.

— Як да праваслаўя ставяцца грамадзяне лютэранскай краіны?

— З неталерантнасцю я не сутыкнуўся. Лютэране добра ставяцца да праваслаўных. Яны прыхільнікі экуменізму. Каталіцкі касцёл астаўся такім, якім быў, г.зн. не агрэсіўны, аднак мае свае мэты... Гэта добра відаць па тым, што мы, праваслаўныя, здымаем памяшканні на багаслужбы толькі ад Лютэранскага касцёла. Адно выключэнне ў Гамбургу складае праваслаўны свяшчэннік з Грэчаскай царквы, які адпраўляе ў каталіцкім памяшканні. Свае памяшканні маюць толькі Руская зарубежная царква, Сербская праваслаўная царква і Сірыйская праваслаўная царква. Усе астатнія мусяць здымаць памяшканні. Памяшканне арандуем ад пятніцы вечарам да нядзелі і таму не ў кожны дзень можам служыць. Уласнае памяшканне — мара кожнай Царквы, але на гэта трэба мець мільённыя фінансы...

— Пачаткова Ваша царква была пад юрысдыкцыяй Польскай аўтакефальнай праваслаўнай царквы...

— Мы перайшлі пад Рускую праваслаўную царкву ў 2002 годзе. На гэта паўплывалі перад усім вернікі. У парафіі не было ўжо палякаў, а апошнім часам прыбыло рускіх.

— Як змена юрысдыкцыі паўплывала на жыццё Вашай парафіі?

— У вонкавым жыцці царквы практычна нічога не перамянілася, толькі на літургіі ўпамінаецца імя патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі ды Берлінскага ўладыкі. Цяпер у мяне бліжэйшы кантакт з Берлінам. Калі ёсць праблемы ці нейкія пытанні магу туды звяртацца, а не ў Варшаву.

— Ці хацелі б Вы нешта памяняць у сваёй душпастырскай паслузе?

— Хацеў бы больш месца прысвяціць катэхізацыі моладзі. Пераважная большасць вернікаў гэта маладыя людзі, студэнты. Кожную нядзелю прыпамінаю навошта яны прыйшлі ў царкву.

— Нягледзячы на змену юрысдыкцыі Вы застаецеся ў добрых кантактах з Царквой у Польшчы.

— Сувязей з Праваслаўнай царквой у Польшчы я не парваў. Там у мяне многа знаёмых, напрыклад, уладыка Адам, уладыка Сіман. Маю таксама кантакт з архімандрытам Варсановіем, які заснаваў манастыр у Саках. З нашай парафіі ў гэты манастыр пайшоў малады грэк. Ён там адчувае сябе вельмі добра і айцец архімандрыт таксама з яго задаволены. Да ўсяго яму трэба прывыкаць — у тым ліку да беларускай культуры. Аднак усё, што звязана з гэтым месцам на Падляшшы, вельмі яму падабаецца. Там, паводле мяне, ёсць усё тое, чаго нам тут, паміж лютэранамі і католікамі, не хапае: многа цэркваў, у кожнай вёсцы — крыжы. Там я сябе адчуваю як дома... Гэтага мне трэба, каб набраць новых сіл да працы ў Гамбургу.

— Якія ў Вас душпастырскія планы на гэты год?

— Вельмі важнае для мяне было тое, што я падпісаў дагавор на карыстанне евангелічнай капліцай. Аднак плата за яе ўзрасла ўдвая. Хачу, каб парафія і колькасна, і духоўна ўмацоўвалася, каб усе прыхаджане былі свядомымі, праваслаўнымі хрысціянамі. Не хачу, каб мы былі праваслаўнымі толькі з дзеда прадзеда. Ведаю, што наша веравызнанне замацоўваецца не на колькасці, а на якасці. Нам трэба свядомых, актыўных вернікаў, якія змогуць прапаведаваць сапраўдную веру...

— Дзякую за размову.

Гутарыла Патрыцыя КОС