Да самаўрадавай школы

Аляксей МАРОЗ

— На працягу апошняга дзесяцігоддзя нашы школьныя самаўрады і бацькоўскія камітэты сталі паўнацэннымі ўдзельнікамі дыдактычнага і выхаваўчага працэсаў у школах. Хочам абмяняцца вопытам з настаўнікамі Гродзеншчыны, — заявіў старшыня Форуму самакіравання Міхась Андрасюк. — Сёння ў Беларусі абавязвае адміністрацыйная сістэма кіравання школамі. Настаўнікам, вучням і бацькам цяжка рэалізаваць свае ініцыятывы, часта няма такой магчымасці. Паколькі ў нашых усходніх суседзяў робяцца прымеркі да рэформы асветы, а настаўнікі і вучні праяўляюць ахвоту самастойна вырашаць праблемы ў сваіх школах, наш праект можа спрычыніцца да заснавання ў школах Гродзеншчыны вучнёўскіх самаўрадаў і бацькоўскіх камітэтаў, якія будуць мець рэальны ўплыў на працу школ.

Мерапрыемства распачалося з дакладаў у Гайнаўскім белліцэі. Пра гісторыю школы, яе вучняў і сённяшнія ўмовы расказвалі дырэктар Яўген Сачко і ягоны намеснік Аляксандр Лаўрыновіч. Апошні паказаў гасцям школьны будынак і спартыўную залу.

— Нас цікавіць роля школьнага самаўрада і бацькоўскага камітэта ў працы вашых школ. Нашы вучні і бацькі таксама хацелі б дзейнічаць у сваіх школах. Нават нядаўна з’явіўся загад, што трэба ў нашых школах уводзіць самакіраванне. Цікавяць нас таксама заданні мясцовых органаў самакіравання ў працэсе кіравання школамі, — сказала настаўніца Сярэдняй школы н-р 32 з Гродна Вольга Ахрук. — Важна, што сама школа можа зрабіць па сваёй ініцыятыве. Я сама хацела б заснаваць школьны экалагічны цэнтр, які арганізаваны быў бы на прынцыпах самакіравання і выдаваць экалагічны бюлетэнь.

Настаўніца беларускай мовы з Гайнаўкі Іаланта Грыгарук і ліцэіст Радамір Асташэўскі расказалі пра дзейнасць самаўрада ў белліцэі. Аб практычных аспектах дзейнасці бацькоўскага камітэта ў белліцэі распавяла яго старшыня Марыя Ляшчынская. Яўгенія Марчук, адказная за культурную і асветную дзейнасць у Гайнаўскай гарадской управе, гаварыла аб задачах самаўрадаў у асветнай дзялянцы і спосабах іх рэалізацыі. Прадстаўнік Кураторыі асветы ў Беластоку Ядвіга Пятровіч і расказала аб будаванні самакіравання ў школах.

— Я прыехала сюды як маці, каб набрацца вопыту да працы ў бацькоўскім камітэце. Мы ў сябе таксама нешта робім. Сабіраем сродкі і праводзім рамонты ў школах. Арганізуем выстаўкі, — сказала Кацярына Галота, член школьнага бацькоўскага камітэта і працаўнік Гістарычнага музея ў Гродне. — У музеі распрацоўваем асветныя праграмы для вучняў і студэнтаў, якія нас наведваюць.

Настаўнік белліцэя Яўген Янчук расказаў пра дзейнасць Клуба беларускіх спраў „Граблі”, які з’яўляецца ініцыятывай вучняў. Яго дзейнасць мэтанакіравана на беларускія справы. У рамках працы клуба арганізуюцца летнікі, зімнікі (лагеры наладжаныя па-за Гайнаўкай — А. М.), сустрэчы і канцэрты.

— У польскіх настаўнікаў больш самастойнасці. Гэта добра, хаця маладому пакаленню трэба даваць дэмакратыю ў пэўных рамках. Мне спадабалася атмасфера ў беларускім ліцэі, ёсць тут чаму вучыцца. У кожнага кабінета свой выгляд, іх абсталёўвалі з удзелам бацькоў і дзяцей, — гаварыла Таццяна Калошын.

Беларускія госці звярталі ўвагу на навучанне беларускай мовы ў школах Гайнаўшчыны і рэалізацыю рэгіянальных праектаў з удзелам вучняў, настаўнікаў і бацькоў. Намеснік старшыні Гродзенскага аддзялення ТБМ імя Ф. Скарыны Алесь Крой паінфармаваў, што ў Гродне маланкава паменшала колькасць вучняў у беларускіх класах.

— Зараз у Гродне практычна няма ніводнай беларускай школы. У беларускіх класах (дзе амаль усе прадметы навучаюцца на беларускай мове — А. М.) вучыцца толькі 660 дзетак. За апошніх 10 гадоў колькасць вучняў беларускіх класаў паменшала ў Гродне на 20 разоў, — сказаў Алесь Крой. — У Мінску бацькі актыўнейшыя і там не менш 10 беларускіх школ. На Гродзеншчыне таксама лепш, бо ў некаторых раёнах беларускія школы састаўляюць большасць.

У рамках праекта „З Падляшша на Гродзеншчыну” будуць яшчэ наладжаны абучальныя курсы для моладзі, настаўнікаў і бацькоў у Беларусі і Польшчы.

Праект праводзіцца ў рамках праграмы „Змены ў рэгіёне — RITA”, сродкі на якую перададзены былі Польска-амерыканскім фондам вольнасці. Адміністратарам сродкаў з’яўляецца Фонд адукацыі для дэмакратыі. Беларускім партнёрам мерапрыемства ёсць Гродзенскае абласное аддзяленне Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны.