На добрае і благое

Яўген ВАПА

Апошняй спробай ратавання нашай годнай беларускай прысутнасці на падляшскай зямлі была славутая талака некалькі гадоў таму на Гайнаўшчыне, калі справа ішла пра доступ нас, шматвяковых абарыгенаў, да дроў, грыбоў і ягад у Белавежскай пушчы. Ішло пра выжыванне, у выглядзе вегетэрыянскай яды. Кінутае тады ананімным змагаром у бок міністра аховы асяроддзя Жаліхоўскага яйка нагадвае мне сімвалічна славутыя подзвігі герояў гэтай зямлі XIX i першай паловы XX стагоддзя. Апошняе яйка змагання. Яйка як кругаварот беларускай гісторыі і пачуццё бяссільнасці.

Раскінутыя, падзеленыя ворагамі і самімі. Ашуканыя бліжэйшымі і далейшымі суседзямі. Мусім навучыцца быць народам на добрае і благое. Бо нешта нядобрага дзеецца з намі, калі ведаем усіх герояў штодзённых тэлесерыяляў. і амаль плачучы спачуваем ім, успрымаючы надуманасць за сапраўднасць. А з другога боку, ў нас няма часу на звычайную спагаду, на беларускую ўзаемадапамогу. Гэтыя словы — не лямант. Гэта спроба асэнсаваць нашыя беларускія шляхі і выбары ў новым стагоддзі.

Такі шлях і такі выбар зрабілі напэўна некаторыя сябры беларускіх няўрадавых арганізацый і партый. Зрабілі яго сотні тысяч звычайных і сумленных грамадзян Беларусі, для якіх словы незалежнасць і дэмакратыя — не інтэграцыйныя гульні і дыпламатычнае разуменне свету. Тыдзень таму пішучы аб закрыцці Праваабарончага цэнтра „Вясна” запытаўся я хто будзе наступным. Адказ прыйшоў хутка. 5 лістапада мінскі гарадскі суд адхіліў скаргу праваабарончай арганізацыі „Незалежнае таварыства прававых даследаванняў”, якая аспрэчыла папярэджанне мінскай управы юстыцыі. Гэтым прысудам адкрылася дарога да закрыцця трэцяй на працягу апошніх двух месяцаў праваабарончай арганізацыі ў Беларусі. Юрысты гэтай арганізацыі выступалі ў звыш сарака працэсах ідучы ў спрэчкі з дзяржаўнымі ўстановамі. Але закрываюць не толькі праваабаронцаў. На тое, каб уявіць сабе маштаб працэсу, прапаную прыгадаць закрытыя арганізацыі трэцяга сектара. Па стане на 27.10.2003 г. сёлета ліквідавана было 19 арганізацый:

— рэспубліканскага маштабу: „Маладзёжны хрысціянска-сацыяльны саюз”, „Жаночы адказ”, „Рука дапамогі” (дапамога зняволеным і асобам, якія выйшлі з турмы);

— абласныя рэсурсныя цэнтры: „Ратуша” — Гроднa, „Агенцтва рэгіянальнага развіцця «Варута»” — Баранавічы, „Грамадзянскія ініцыятывы” — Гомель, „Цэнтр маладзёвых ініцыятываў «Контур»” — Віцебск;

— лакальныя аб’яднанні: „Радзімічы” — Буда-Кашалёва, „Карані” — Лоеў, „Рэгіянальны цэнтр грамадскіх ініцыятываў” — Маладзечна;

— праваабарончыя цэнтры ў Мінску: „Прававая дапамога насельніцтву”, „Вясна”, „Незалежнае таварыства прававых даследаванняў”;

— культурна-асветніцкія фонды: „Беларускі фонд «Касіяпея»”,„Фонд імя братоў Луцкевічаў”;

— грамадскія арганізацыі: „Гомельская асацыяцыя дзяцей і моладзі АСДЕМО”, „Садружнасць моладзі «ІМКА»” — Гомель, „Ініцыятыва” — Гомель (жаночая арганізацыя), Рэчыцкая гарадская грамадская арганізацыя ўдзельнікаў ліквідацыі аварыі на Чарнобыльскай АЭС — Рэчыца (сацыяльная арганізацыя).

Летась былі ліквідаваны рэсурсовы цэнтр „Вежа” (Брэст) і маладзёжны цэнтр „Гарт”, а ў 2001 г. — Цэнтр падтрымкі дэмакратычных пераменаў імя Філіона Кміты, Задзіночанне беларускіх студэнтаў і Маладзёвы інфармацыйны цэнтр.

Крыху сумнавата і халаднавата зрабілася на душы. Але што ж, большасць нас думае: мая хата з краю. І ўзяўшы ў рукі „ўлюбёны” кубак з кавай ці гарбатай, сядзем хуценька перад тэлевізарам і будзем найлепшымі лекарамі, каханкамі, святарамі, палітыкамі.

На добрае і благое не хапае часу.