Канцавізна

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Вёску Канцавізна ў мінулым заснавалі выхадцы з іншых падляшскіх вёсак — Зубава, Дзядковіч, Плюціч, — якія купілі землі ў месцы ранейшага маёнтка. У час рэлігійнай нецярпімасці праваслаўныя жыхары Канцавізны спазналі шмат гора з боку сваіх суседзяў, а апагеем разгулу шавінізму было спаленне вёскі бандай у дзень каталіцкіх Грамніц, 2 лютага 1946 года.

Нягледзячы на небяспечныя абставіны жыхары Канцавізны не пакінулі сваёй вёскі, але адбудавалі яе. Сёння пражывае там каля 35 душ. Найстарэйшаму жыхару будзе восемдзесят гадоў, а наймалодшая асоба вучыцца ў трэцім класе гімназіі. Адна асоба вучыцца ў матуральным класе ліцэя і некалькі штудзіруе.

Як паінфармавала мяне солтыс Канцавізны Анна Крукоўская, гаспадаранне ў яе вёсцы засяроджваецца галоўным чынам на вытворчасці малака. Ёсць тры вялікія гаспадаркі, у якіх гадуецца 15, 30 і 40 малочных кароў плюс маладняк; ёсць і тры гаспадаркі меншыя. Ад шасці гадоў у Канцавізне гаспадары сталі браць халадзільныя рэзервуары для малака. Цяпер такіх прылад у вёсцы шэсць; хто здае малако, без іх не абыдзецца, бо малаказавод у Лапах аб’явіў, што з бітонаў малака прымаць не будзе. Цяпер цыстэрна з Лап забірае ад гаспадароў малако кожны другі дзень.

Умовы для малочнай прадукцыі ў Канцавізне добрыя. Добрыя тут землі з аднаго боку, а з другога рака Нарва і сенажаці. Не ўсюды ёсць доступ да ракі, каб напаіць кароў, таму часам даводзіцца давозіць ваду каровам, што на пашы, у бочках. Ад шасці гадоў у Канцавізне працуе водаправод. Свае палі тамашнія сяляне абсяваюць галоўным чынам кукурузай, пшаніцай і пшанжытам. Раней садзілі буракі, але з-за засухі і вялікіх коштаў іх апырсквання кінулі гэты занятак.

Сама вёска невялікая, ад шашы да яе жвіраваная дарожка, насціл вясковай вуліцы брукаваны. Няма ў Канцавізне і шыкарных дамоў, людзі тут жывуць ціха і працавіта. Як і ў іншых вёсках, частка жыхароў шукае свайго месца ў жыцці ў шырокім свеце, але ёсць і такія, якія не цураюцца тае зямлі, на якую прыехалі іх прашчуры.