Ідэалагізацыя Беларусі, як ідалаізацыя прэзідэнта

Уладзімір ЛАПЦЭВІЧ

Пачатак новага навучальнага года праходзіў пад знакам увядзення ў сістэму адукацыі новага прадмета: „Асноў ідэалогіі беларускай дзяржавы”. Нягледзячы на тое, што падручнікі па гэтай цікавай дысцыпліне яшчэ не выйшлі з друкарняў, студэнтам у вышэйшых навучальных установах трэба здаць экзамен па ёй у канцы семестра. Па вялікім рахунку, гэта не так страшна, калі зважаць на жарт, што студэнт за адну ноч можа кітайскую грамату адолець. Іншая справа, наколькі замацуецца ў свядомасці навучэнца тое, аб чым вучыць новаспечаная ідэалогія.

Аналагічныя працэсы адбываюцца і ў сярэдняй школе. Так, напрыклад, па меркаванні беларускага прэзідэнта менавіта школа павінна стаць цэнтрам ідэалогіі на сяле. Самае горшае, што тлумачыць дзецям мала каму зразумелыя дэфініцыі дэмагагічнага вінегрэту з камуністычнай, ліберальнай і кансерватыўнай ідэалогій трэба менавіта тым, хто па словах класіка „сеюць разумнае, добрае, вечнае”. Бо ўся праца іх звядзецца да прапаганды адарванай ад усялякага навуковага абгрунтавання „праўды” прэзідэнта, які з’яўляецца „гарантам фармавання і рэалізацыі ідэалагічнай палітыкі дзяржавы”. Разабрацца ў неадпаведнасці таго, што кажуць настаўнікі сапраўдным жыццёвым рэаліям, зважаючы на эканамічныя „дасягненні” Беларусі і яе ўрада, будзе няцяжка нават не надта пытліваму розумам юнаку. За прыкладам ісці далёка не трэба — апошняе дзесяцігоддзе існавання СССР.

На прадпрыемствах усіх форм уласнасці, на якіх больш за 300 чалавек, у хуткім часе мусяць з’явіцца „намеснікі кіраўніка па ідэалагічнай працы”. Міністэрства працы і сацыяльнай абароны ўключыла гэтую пасаду ў адпаведны даведнік „Пасады служачых усіх галін эканомікі”. Такі намеснік кіраўніка, зразумела, не будзе мець дачыненне ані да кіравання вытворчым працэсам, ані да выраблення чагосьці сваімі рукамі. Атрымліваць грошы гэты чалавек будзе толькі за тое, што расхвальвае палітыку цяперашняй улады, прычым за кошт тых, перад кім ён будзе гэта рабіць.

Не лягчэй беларускаму грамадзяніну становіцца і па-за сценамі вучэльняў і прадпрыемстваў. „Сродкі масавай інфармацыі сёння — гэта перш за ўсё інструмент правядзення ў жыццё дзяржаўнай ідэалогіі, і дзейнасць сваю яны павінны будаваць з улікам гэтай функцыі”, — кажа А. Лукашэнка. Зважаючы на гэта, інфармацыйная работа калектываў газет, часопісаў, радыё і тэлебачання мусіць пайсці кудысьці далёка-далёка, а галоўная мэта дзейнасці карэспандэнтаў, журналістаў, рэдактараў звядзецца да распаўсюду прапагандысцкіх шаблонаў у розных варыяцыях. Ці вялікай будзе цікавасць да такога выніку журналісцкай дзейнасці ў насельніцтва? Наўрад. Сведчаннем чаму — падзенне накладаў праўрадавых выданняў.

Сваю апантаную „ідэалагічную” дзейнасць лукашэнкаўская ўлада зараз абгрунтоўвае ўласнымі сацыялагічнымі апытаннямі, згодна якім амаль 80% насельніцтва лічыць патрэбнасць у краіне дзяржаўнай ідэалогіі і тым, што „спроба пабудовы грамадства ва ўмовах адсутнасці пэўнай ідэалогіі не апраўдалася”. З чаго паўстаюць пытанні. Па-першае, хто гэта ва ўладзе ўвогуле спрабаваў будаваць свядомае беларускае грамадства, гадамі займаючыся „будаўніцтвам Саюза Беларусі і Расіі”? І па-другое, што гэта за беларуская дзяржаўная ідэалогія, якая ў сваёй аснове грунтуецца больш на словах, дзеяннях і жаданнях аднаго чалавека, хай сабе і прэзідэнта, а не на шматвяковай культуры, мове і традыцыях, якімі вызначаецца беларускі народ?

З усяго вышэйсказанага прыходзіш да высновы, што новаспечаная „ідэалогія” дасягне ў чалавечай свядомасці такі ж эфект, як і колішняя камуністычная. І адбудзецца гэта значна хутчэй, бо там кіруючай і накіроўваючай была партыя. А гэта ўсё ж такі пэўная група, а не адзін кіруючы і накіроўваючы, як у Беларусі, чалавек.