Шчаслівая трынаццатка

Мікола ВАЎРАНЮК

Калектыў Здэнека Тофэля, які быў госцем ХІІІ Музычных дыялогаў над Бугам, пацвярджае гэтыя словы. „Валашскі ваявода” прыехаў з Маравіі, але ў яго рэпертуары перш-наперш карпацкі фальклор. Адтуль назва, якая звязвае гэтых музыкаў з іх продкамі, што прыбылі ў Маравію з Валахіі.

— Песні, музыка не паддаюцца востраму падзелу межамі дзяржаў, — гаворыць Здэнек Тофэль. — Заўсёды ёсць пераходная зона, якая аб’ядноўвае розныя этнасы. Можна гэта ўбачыць хаця б тут, у Мельніку. Гэты рэгіён тым і цікавы, што спатыкаюцца тут уплывы польскія, беларускія, украінскія. Думаю, што такія месцы, гэта багацце, з якога павінны чэрпаць не толькі палякі, але і ўся Еўропа.

Дзякуючы мельніцкай імпрэзе Буг з гранічнай ракі стаў сімвалам яднання народаў. Спачатку Музычныя дыялогі мелі ўкраінска-польскі характар, але пяць гадоў таму сталі Агульнапольскімі прэзентацыямі культуры нацыянальных меншасцей. З тае пары галоўнымі арганізатарамі мерапрыемства з’яўляюцца Беларускае грамадска-культурнае таварыства і гміна Мельнік.

— Дыялогі з году ў год пашыраюцца, — не без гонару ў голасе кажа войт Яўген Віхоўскі, — прыязджаюць да нас не толькі найбліжэйшыя суседзі, але і экзатычныя госці з далёкіх краін. Я, хаця не забабонны, перажываў моцна за сёлетнюю імпрэзу, бо ж трынаццатая. Цяпер бачу, што дарма. Усё ідзе добра. Кожны, хто сюды завітае падчас двухдзённага свята, напэўна знойдзе тое, што застанецца яму ў сэрцы надоўга.

Маляўнічае ўрочышча Тапаліна над Бугам у днях 9-10 жніўня кішэла народам. Былі тут ларкі з цацкамі, каляровымі шарамі і цукровай ватай. Сваім мастацтвам ганарыліся кавалі і ганчары, а мясцовыя кухары прапанавалі бульбяную бабку, шмалец, кіслае малако. Увечары можна было паглядзець, як Буг рассвятляюць феерверкі, а ўдзень праплысціся па рацэ караблікам з чорным пірацкім сцягам. Над берагам Буга нястомны кнігар Ян Заброцкі прапанаваў вялікую падборку славянскай літаратуры ды кніжак пра нацыянальныя меншасці ў Польшчы.

— Я думаю, што прыйшоў час, калі ўсё больш людзей у Польшчы разумее, — кажа Янка Заброцкі, — што культуру Польшчы ствараюць усе яе грамадзяне розных нацыянальнасцей і розных веравызнанняў.

З тымі словамі пагаджаецца і Ян Сычэўскі, старшыня Беларускага грамадска-культурнага таварыства:

— Думаю, што гэта адно з важнейшых мерапрыемстваў у нашым ваяводстве, — гаварыў ён. — Не толькі для меншасцей. Усё больш прадстаўнікоў большасці таксама высока ацэньвае культуру меншасцей.

Асабліва песню. Бо яна была найважнейшай на надбужанскай сцэне. На працягу двух дзён у Мельніку гучалі песні: беларускія, украінскія, лэмкаўскія, славацкія, чэшскія, грэцкія, цыганскія, яўрэйскія і, вядома, польскія. Публіка ўсіх выканаўцаў прыняла вельмі цёпла. Музыка не ведае межаў.