Пад найяснейшым сонейкам

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Якую ж гэта маёмасць выпрацавалі пасля вайны тыя нашы пакаленні? І што грабанулі тыя палітычныя кланы? Ці гэта былі пральныя машыны „Франя”? Ці мо праслаўленыя „малюхі”? А мо мэблесценкі ці „асінобусы”? Здаецца мне, што палітычныя кланы гэтымі пладамі вытворчасці нашых пакаленняў зусім не пацікавіліся. Мо аўтар фразы меў на думцы тую славутую прамысловасць, якая вывела геркаўскую Польшчу ў „першую дзесятку” перадавых краін?.. Праўда, хаця я пільна сачыў за тым спаборніцтвам нашай краіны ў сусветных вярхах, але так і не давялося мне ўлавіць, якое ж гэта канкрэтнае месца займалі нашы: ці яно было толькі дзесятае, ці мо пятае, а мо нават першае; мо калі гісторыкі дакапаюцца ў архівах да гэтай важнай інфармацыі. Але пакуль тое здзейсніцца, то я мяркую, што згаданыя пакаленні няшмат выпрацавалі для будучыні. Тая ўся „Другая Польшча” будавалася коштам замежных крэдытаў і толькі цяпер „выпрацоўвае” яе маёмасць сённяшняе працоўнае пакаленне за мінімальныя зарплаты ці нават яшчэ меншыя ў ценевай сферы. І кошт тае „першае дзесяткі” сёння такі, што не аплачваецца ні даваць легальную працу, ні наймацца на яе. Сёння ў краіне некалькі мільёнаў беспрацоўных, а не меншы лік людзей выконвае найменш прэстыжныя працы па-за яе межамі. Тыя ранейшыя пакаленні ў поўным працаўладкаванні выпрацавалі затое наяўную пенсійную забяспечанасць, якою абцяжараны сённяшні бюджэт, у дадатак да сплаты колішніх даўгоў.

Здаецца мне таксама, што сённяшнія палітычныя лідэры не зацікаўлены і тым капіталам, які астаўся пасля „Другой Польшчы”. Глянуўшы хаця б на беластоцкія „Фасты”, „Агнелу”, „Ухвыты”, „Пакполь” ці нават „Біязэт”, не надта відаць каб каму яны былі надта патрэбныя. Вось некалькі гадоў назад урад наш прадаў найбольшы ў Еўропе паперавытворчы камбінат, калі не памыляюся, за залатоўку. Праўда, былі галасы абурэння, м.інш. выказваўся і адзін з нашых палітычных заступнікаў народа, але ён абурыўся толькі на цану, але не было чуваць закідаў, што адбылося гэта без таргоў. Значыць, „палітычныя кланы” маглі ўзяць гэту дарэмшчыну і за два злоты, але не захацелі яе. Відаць, яны зацікаўлены ў чым іншым...

Сёлетнія галосныя падзеі вакол Нацыянальнага фонда здароўя ці публічнага тэлебачання паказваюць, што палітычная вярхушка зацікаўлена прысмактаннем да абавязковых складчын насельніцтва краіны: грошай з медыцынскай страхоўкі і тэлевізійнага абанемента. Гэта рэальна і без клопату гарантаваныя прыходы, а не нейкі капітал, які ў ходзе рыначных падзей можа патраціць вартасць і скінуць яго ўладальнікаў у рады пралетарыяту.

Астаецца яшчэ пытанне: ці тыя кланы накіраваныя толькі на захоп сабе, а свайму электарату нічога не прапануюць? Ну, стараюцца даваць насельніцтву як мага больш. Якім шляхам? Падобным, як і ў геркаўскі час, з чужой кішэні: ужо сёння ўнутраная задоўжанасць краіны ўдвая большая за славутую вонкавую. Амаль пастаянна прапануюцца казённыя аблігацыі, якія ахвотна купляюць банкі. Таму банкам непатрэбны ні кліенты, ні радавыя працаўнікі, а іх кіраўніцтва жыве прыпяваючы. І тыя задоўжанасці сённяшняга часу прыйдзецца „выпрацоўваць” чарговым пакаленням.

Што было, тое і будзе, што рабілася, тое і будзе рабіцца, і няма нічога новага пад сонцам.