Перадрэферэндумны ператрус

Уладзімір ЛАПЦЭВІЧ

За гады прэзідэнцтва А. Лукашэнкі ў адстаўку пайшлі чатыры кіраўнікі ўрада. Першы — Міхаіл Чыгір — па сваёй ініцыятыве ў 1996 годзе, з-за разыходжанняў з палітыкай прэзідэнта, якія ярка выявіліся ў час правядзення лістападаўскага рэферэндуму па зменах у канстытуцыю. Двух наступных — Сяргей Лінг і Уладзімір Ярмошын, за сваю прэм’ерскую дзейнасць атрымалі падзякі і спакойна перайшлі займацца іншымі справамі. Прызначаны ў кастрычніку 2001 г. Генадзь Навіцкі, у мінулым міністр архітэктуры і будаўніцтва, стаў першым кіраўніком урада, якога „здзьмуў” з пасады прэзідэнцкі гнеў. Але самае цікавае, што і гневацца А. Лукашэнку з эканамічнага пункту гледжання на назначаны сабою ўрад не было чаго.

Вось чаму. Нявыплата заробку сялянам, а калі дакладней і пры дапамозе савецкай тэрміналогіі — працоўнаму класу на сяле, стала на працягу апошніх гадоў хранічнай хваробай. І тыя лічбы запазычанасцей, ад даўгоў гандлёвых прадпрыемстваў перапрацоўшчыкам сельгаспрадукцыі — 40 млрд. рублёў (20 млн. долараў), да неатрымаўшых заробак калгаснікаў (6,3 млн. долараў), не такія ўжо і вялікія ў параўнанні, напрыклад, з леташнімі — 100 млрд. рублёў (каля 45 млн. долараў). Але тады нагоды мяняць траціну ўрада, што паабяцаў зрабіць цягам ліпеня беларускі прэзідэнт, аказваецца, не было.

У той жа час, па сведчаннях апазіцыйных палітыкаў, лукашэнкаўскае кіраўніцтва ўзяло курс на падрыхтоўку і правядзенне чарговага рэферэндуму, мэтай якога — унясенне змен у беларускую канстытуцыю, якія дазволяць бесперапынна абірацца больш за два разы адной асобе на прэзідэнцкую пасаду. Зразумела, тычыцца гэта цяперашняга кіраўніка Беларусі, які, праўдападобна, не ўяўляе сябе па-за вышэйшай уладай і лічыць сябе асобай, для якой няма замены.

Цікава, што для ўзмацнення паслухмянасці вышэйшага і ніжэйшага чынавенства абраны „пернік”, хаця, на першы погляд, беларуская грамадскасць тры дні запар чула свіст „біча”. Адпраўленых у адстаўку вышэйшых чыноўнікаў, нягледзячы на тое, што яны „фальсіфікавалі факты”, ні ў якім разе нельга лічыць ворагамі або дрэннымі работнікамі. Усіх іх А. Лукашэнка паабяцаў добра працаўладкаваць. Так, звольнены віцэ-прэм’ер Аляксандр Папкоў мог бы кіраваць рэспубліканскім фестывалем „Дажынкі”. Калі ўлічыць, што падобныя разгоны закранулі таксама і ніжэйшыя — абласныя і раённыя — узроўні выканаўчай улады, прыходзіш да высновы, што іхняй мэтай ёсць звычайная ператусоўка „кадравай калоды”, што само сабой адкрывае магчымасць ніжэйшым чыноўнікам хуценька караскацца па службовай лесвіцы, займаючы пасады адстаўленых. Зразумела, усяго гэтага можна дабіцца пры адпаведнай асабістай адданасці найвышэйшаму кіраўніцтву. А найлепшым часам для гэтага будзе падрыхтоўка і правядзенне згаданага рэферэндуму. Тым больш, што па сацыялагічных даследаваннях рэйтынг папулярнасці А. Лукашэнкі ў апошнія месяцы надзвычай нізкі.

Калі ж узяць пад увагу, што выконваючы абавязкі прэм’ер-міністра былы віцэ-прэм’ер Сяргей Сідорскі лічыцца чалавекам вельмі жорсткім у параўнанні з „мяккім” Навіцкім, то перад беларускім чынавенствам неспакойнае жыццё. Па меншай меры, да канца гэтага — пачатку наступнага года, у перыяд, у які палітолагі прарочаць правядзенне рэферэндуму.

Адхіляючы ад пасад вышэйшых чыноўнікаў А. Лукашэнка завіў, што „народу такая ўлада непатрэбная”. Але ж такую ўладу, а дакладней урад, прызначаў не народ, а асабіста прэзідэнт, бо гэта менавіта ў яго кампетэнцыі.

Дык якая ж урэшце ўлада непатрэбная беларускаму народу?