Як добра змазаная машына

Мікола ВАЎРАНЮК

Самым моцным момантам сёлетняга Фестывалю быў канцэрт „Neuro Dubel”. Звышгадзінны шоу на сцэне даў асалоду тысячам ва ўсім Барыку, а сотні пад сцэнай кінуў у транс. Не расчараваў і „Н.Р.М.”, які публіка тры разы вяртала на біс, хаця была ўжо трэцяя гадзіна святой нядзелькі. А людзям было ўсё мала і мала!

Публіка не падвяла ў два вечары. Калі раней ролю магніта для маладых людзей выконвала польская зорка, дык апошні Фестываль даказаў, што і беларускія гурты ў нас маюць сваіх верных фанатаў. Арганізатары ўпершыню рашылі паставіць польскіх гасцей не ў суботу, а ў пятніцу. І што? Нічога. Свет не заваліўся, суботні канцэрт не сарваўся, а нават людзей сабралася больш, чым у пятніцу. Іншая справа, што сёлетняя польская зорка — панкавая група „Cool Kids of Death” — хаця іграць умее, на фоне беларускіх рокераў не ашаламіла. Арганізатары будучых „Басовішчаў” павінны ўзяць сёлетні досвед пад развагу. Могуць зэканоміць трохі граша.

На фоне роўнага добрага канцэрта былі і лёгкія расчараванні. „Zero-85” пачаў моцна — саліст Юрка Асеннік парваў на сабе кашулю. І тым самым, нібы прабіў у гурце дзіру, якою стала сходзіць паветра. Усё было яго менш і менш. Зрабілася нуднавата. Гэтай манатоннасці не перабіў і „Уліс”, які зайграў на сваім узроўні.

А „Рыма” пачала шукаць новую паэтыку не там дзе трэба. Можа маладым людзям і лягчэй думаць па-польску, але гэта не значыць, што тыя думкі адразу атрымаюцца бліскучымі. Такія, здавалася б, натуральна паэтычныя выразы, як nie odchodz z wiatrem, вельмі ўжо нагадваюць — карыстаючыся жывапіснай метафарай — аленя на ўскраіне лесу на зыходзе сонца.

* * *

У конкурсе прынялі ўдзел адзінаццаць гуртоў. Маім фаварытам быў „Тэзаўрус” з Мінска. І то ад першай песні „Дрыгва”. Чыстая рытмічная музыка, дастроеныя інструменты як дапаможнік салісту, а не яго заглушальнік, цікавыя паводзіны на сцэне, на жаль, не знайшлі такога ж прызнання ў вачах і вушах журы. Камісія — Слава Корань, Вітаўт Мартыненка, Аляксандр Памідораў і Лукаш Сцепанюк — іначай размеркавала пяць узнагарод. Ажно дзве трапіліся гурту „Індыга” з Мінска: прэмія Беларускага саюза ў Рэчы Паспалітай і 20 гадзін запісу ў студыі Беластоцкага радыё. Гэтае рашэнне мне асабіста не зусім даспадобы. Да астатніх не маю засцярог. Берасцейскай „Сцяне” трапіўся прыз Беларускай рэдакцыі Пятай праграмы Польскага радыё ў Варшаве. Узнагарода Беларускага аб’яднання студэнтаў — мінскаму гурту „IQ 48”, а войта Гарадоцкай гміны — камандзе „TRIQUETRA” з Аструды.

Гэты апошні трапіў у Гарадок праз Познань. Польскіх студэнтаў тамтэйшых вышэйшых школ паспяхова „беларусізаваў” Віталь Воранаў. Малады эмігрант з Беларусі пераклаў сябрам-палякам іхнія песні на беларускую мову. Ім такое далучэнне да беларускай культуры спадабалася. Публіцы ў падгарадоцкім Барыку — таксама.

„Сцяна” ўзнікла ў 1999 годзе, — як самі сябры гурту кажуць, — ад чыстага захаплення музыкай. Потым пачалася сур’ёзная праца, пайшлі канцэрты. Паслядоўнасць і прывяла гурт з Берасця, які вылучаецца двума саксафонамі, да ўзнагароды на „Басовішчы”.

— Назва „IQ 48” з’явілася пасля таго, як мы ва універсітэце праходзілі заняткі па псіхалогіі, — тлумачыць oФрэйд, саліст гурту. — Людзі, у якіх IQ 48, звычайна вясёлыя, не маюць праблем, бо і ў галаве нічога не маюць. Мы на сцэне хочам быць такімі ж вясёлымі, бестурботнымі, іграць радасную, пазітыўную музыку.

„IQ 48” быў заснаваны год таму ў Мінску. Узнагарода, гэта для яго шанц на запіс некалькіх песень у прафесійнай студыі. Да гэтай пары ў іх толькі тры запісаныя творы. На больш не хапіла грошай.

* * *

— Гэтае месца, ужо частка гісторыі, — сказаў Піт Паўлаў, гітарыст „Н.Р.М.” — беларускі Woodstock. Ніводзін з фестываляў, арганізаваных у Беларусі не адыграў такой ролі ў развіцці рок-музыкі, ніводзін не пратрымаўся так доўга.

— Мы ў свой час, у 1988-90 гадах сарганізавалі ў Гродне тры рок-фестывалі, — прыпомніў Мікола Таранда, тады кіраўнік клуба „Паходня”. — На тым усё і закончылася. Таму я радуюся, што „Басовішча” развіваецца, прыцягвае ўсё больш беларускай моладзі. Калісьці адна наша паэтка старэйшага пакалення напісала мне ў лісце, што рок-музыканты зробяць больш для беларускай справы, чымсьці ўсе надзьмутыя і пустыя афіцыйныя пасядзелкі.

Прароцтва спраўдзілася. Аўтобусы з Беларусі з музыкамі і іхнімі фанатамі, быццам за справай цудадзейнай палачкі, на мяжы ў Баброўніках напаўняюцца беларускай гамонкай. Людзі, якія ўсё жыццё карысталіся рускай мовай, раптам знаходзяць матывіроўку пераключыцца на беларускую. Іншы доказ на праўдзівасць прароцтва старой паэткі — з нашага панадворка. На Беласточчыне вырасла пакаленне, якое не ўяўляе сабе ліпеня без гарадоцкага фестывалю.

„Басовішча” падабаецца амаль усім, хто на ім пабываў. Адны высока ацэньваюць яго ролю ў фармаванні нацыянальнай свядомасці беларускай моладзі, іншыя — значэнне для развіцця беларускай рок-музыкі, яшчэ іншыя — яднанне беларускай і польскай моладзі. Першыя, другія і трэція падкрэсліваюць непрымушаную добрую атмасферу імпрэзы. У Барыку побач дваццацігодкаў добра гуляюць сённяшнія саракагодкі — тыя, хто стаяў ля вытокаў Фестывалю.

Цікава, што словы наракання, маўляў, гэтая занадта гучная музыка ўжо не мая, пачуў я ад трыццацігодкаў. Умоўна кажучы — пакалення Звяза беларускай моладзі, якое свежа абзавялося сем’ямі. І калі яно так пастарэла?