Беларускія капрызы

Уладзімір ЛАПЦЭВІЧ

Менавіта такое ўражанне застаецца пасля прайшоўшай 5-9 ліпеня ў галандскім Ратэрдаме 12-й сесіі Парламенцкай асамблеі АБСЕ, на якой, між іншым, абмяркоўвалася і беларускае пытанне. Вынікам гэтага абмеркавання стала прыняццё чарговай і, у той жа час, даволі жорсткай рэзалюцыі па Беларусі. Беларускія ўлады зноў крытыкуюцца амаль па ўсіх пунктах грамадскага і палітычнага жыцця. АБСЕ зноў нагадала, што Беларусь не выконвае ўзятыя на сябе ў 1999 годзе абавязацельствы па дэмакратызацыі, г.зн. доступ палітычных партый да дзяржаўных СМІ, наданне парламенту важкіх функцый і паўнамоцтваў, недапушчэнне дыскрымінацыі палітычнай апазіцыі, прымяненне дэмакратычнага выбарчага заканадаўства. АБСЕ асудзіла пераслед няўрадавых арганізацый кшталту „Грамадзянскіх ініцыятыў” і „Ратушы”, падаўленне няўрадавых СМІ, заклікала спыніць абмежаванні на дзейнасць прафсаюзаў. Сярод пунктаў рэзалюцыі маюцца і некаторыя станоўчыя. Гэта з’яўленне ў Палаце прадстаўнікоў дэпутатаў дэмакратычнай арыентацыі, што аб’яднаныя ў групу „Рэспубліка” і паўторнае адкрыццё офіса АБСЕ ў Мінску.

Зразумела, найбольшая ўвага надаецца маючым адбыцца ў наступным годзе парламенцкім выбарам. АБСЕ лічыць, што правядзенне якіх-небудзь выбараў у Беларусі згодна дзеючаму беларускаму выбарчаму заканадаўству, якое не адпавядае нормам гэтай арганізацыі, будзе „крокам назад у працэсе наладжвання адносін паміж Беларуссю і АБСЕ”.

Трэба адзначыць, што гэтая сесія стала першай для дэлегатаў ад беларускай Палаты прадстаўнікоў, бо толькі напрыканцы зімы яны былі ўключаны ў склад Парламенцкай асамблеі. АБСЕ пайшла на гэты крок, спадзеючыся, што і афіцыйны Мінск пачне рабіць тое, да чаго яго заклікаюць. Тым больш, што пра неабходнасць членства цяперашняга беларускага парламента ў гэтай асамблеі на працягу шасці гадоў паўтаралі спачатку прызначаныя прэзідэнтам, а потым абраныя з парушэннямі заканадаўства беларускія дэпутаты.

Урад Беларусі заявіў пра гатоўнасць да актыўнай дзейнасці і супрацоўніцтва ў рамках Парламенцкай асамблеі АБСЕ. Але як аказалася, словы цяперашняй беларускай улады часцей за ўсё разыходзяцца са справамі. Здаецца, прыняццё ў гэтую структуру вяло б да таго, што беларускае кіраўніцтва, нармальна ўспрымаючы крытыку, рабіла б усё, каб выправіць выяўленыя хібы. Аднак не. „Чаго вы да нас чапляецеся!? У нас усё добра! Ёсць яшчэ горшыя краіны!” — так можна коратка ахарактарызаваць каментарыі беларускага афіцыёзу з нагоды прыняцця рэзалюцыі. І зноў ва ўсім вінаватыя амерыканцы, ці „заакіянскія гаспадары” як іх называе лукашэнкаўскае чынавенства, рэанімаваўшы тэрміналогію часоў „халоднай вайны”. Але калі Савецкі Саюз імкнуўся давесці свой пункт погляду на розныя падзеі, актыўна прапагандуючы ўласную пазіцыю і ідэалогію, тым самым набываючы сімпатыі краін, якім па разнастайных прычынах не падабалася палітыка ЗША, то лукашэнкаўская Беларусь, як пакрыўджанае дзіця, перастае з усімі размаўляць. Адразу пасля прыняцця вышэйпамянёнай рэзалюцыі афіцыйная беларуская дэлегацыя сабрала рэчы і вярнулася ў Мінск, нягледзячы на тое, што абяцала прысутнічаць і актыўна ўдзельнічаць у працы адмысловага круглага стала „Свабодныя і справядлівыя парламенцкія выбары ў Беларусі — важная роля змянення выбарчага заканадаўства”. У выніку такога ігнаравання, праблемы беларускіх выбараў абмяркоўвалі і даводзілі сваю пазіцыю па іх прадстаўнікі замежжа і беларускай апазіцыі. Здаецца, што менавіта яны больш зацікаўленыя ў паўнацэнным вяртанні афіцыйнага Мінска ў сям’ю еўрапейскіх народаў.

Магчыма, гэта насамрэч так, бо калі беларускае кіраўніцтва ўзяло курс на самаізаляцыю дзяржавы і нейкую псеўданацыянальную выключнасць, называючы Беларусь „лідэрам усходнееўрапейскай цывілізацыі”, то, зразумела, беларускім дыпламатам і чыноўнікам няма чаго рабіць разам з прадстаўнікамі „цывілізацыйных аўтсайдэраў”.

Усё гэта было б смешна, калі не сумаваць ад таго, што шляхам умацавання незалежнасці Беларусі і станаўлення самаідэнтыфікацыі беларусаў цяперашняе кіраўніцтва краіны абрала ігнараванне не толькі норм і правіл сучаснага міжнароднага жыцця, але і абыякавасць да правоў і свабод сваіх грамадзян.