Яднанне з прыродай

Аляксандр ВЯРБІЦКІ

Маючы лішак часу рашыў я глянуць на той вадаём. Пайшоў ад Ласінян. Адышоўшы шмат за вёску пабачыў я далёка нешта накшталт высокага слупа. Калі ішоў далей мяняючы таго „слупа” азімут, інтрыгуючы аб’ект раздвоіўся, а затым паступова прыняў від двух веліканскіх крыжоў: каталіцкага і праваслаўнага. Між мною і імі паказаўся і вадаём, але да яго не было ніякіх дарожак-сцяжынак, не было і ніякіх пляжаў. З паўночнага боку маладую яловую пасадку скрупулёзна ўзаралі дзікі. Бездарожжамі дабраўся я да крыжоў. Стаяць яны на краю ўзгорка, які сёння можна назваць абрывам над аддаленым берагам, і быццам абнімаюць, быццам анёлы-ахоўнікі з двух суседніх агенцтваў бяруць пад сваю апеку ўвесь той абшар, які пакінулі ім разміграваўшыя ў гарады нашчадкі колішніх мужыкоў-паноў таго абшару...

Пры крыжах не было ніякага ахвяравальнага надпісу — чарговая загадка. Падаўся я ў Крушыняны за разгадкай. Калі адышоў мо і няцэлы кіламетр, веліканскія крыжы схаваліся ўжо за маладымі бярозавымі і хваёвымі зараснікамі.

Жыхар Крушынян, якога я спытаў пра крыжатварэнне, сказаў мне нямнога: калі тыя крыжы паставілі, асвяцілі іх бацюшка з ксяндзом, а прысутнічала пры тым гміннае і лясное начальства. Парэкамендаваў ён мне пагасіць цікавасць у тамашняга бацюшкі.

Цікавасць — першая ступенька ў пекла, прыганулася мне. Да таго ж быў Вялікі пост. У адну з ранейшых нядзель слухаў я пропаведзь, у якой святар гаварыў, што пасціць трэба не толькі ротам, але галоўным чынам языком. Калі бацюшка шчыра посціць, падумаў я, тады мне і нічога не скажа.

Пра справу выведаў я з іншых крыніц. Месца палей займаюць лясы, а месца земляробаў — леснікі. І апошніх збяднелыя жыхары тутэйшых вёсак могуць разглядаць як багацеючых захопнікаў. Таму леснікі рашылі правесці інтэграцыйныя мерапрыемствы і пачалі іх з нябеснага напрамку. Спярша дапамаглі яны пры аднаўленні наваколля крушынянскай мячэці, а следам за мусульманамі рашылі яны дагадзіць і дзвюм іншым тамашнім канфесіям — уфундавалі вось тыя два крыжы.

Вадаём на адной з тамашніх рачулак таксама збудавалі леснікі дзеля запынення вады для прыродных мэтаў: дзеля разводу птаства і звярыны. Невялікі вадаём мае таксама адыгрываць адпачынковую ролю ў Крынскай гміне, але пры скрупулёзным захаванні экалагічных патрабаванняў; нельга, для прыкладу, карыстацца на ім галосным транспартам ды і пад пляж адведзены невялічкі адрэзак берага. Астаецца яшчэ дадаць і пра супрацьпажарнае значэнне таго вадаёма.

А той рэлігійны ўхіл мае ўсведаміць навакольным жыхарам пра Боскія вытокі цэлай прыроды, пра патрэбу шанавання яе: каб не засмечваць і не забруджваць вады і лесу. Каб не рабіць са свайго асяроддзя пекла, але даглядаць яго, быццам свой райскі агародчык.