Адкрыццё „Адкрытага праекта”

Зося ЛЕМЕШ

Так ці інакш, у нашай школе нічога не адбываецца без веды і дазволу дырэктара.

— Спадар дырэктар, хто нарабіў усяго гэтага на нашых калідорах?

Яўген Сачко: Гэта ініцыятыва Хрыстафора Ангельчыка, ён называе яе „Адкрытым праектам”.

— А што Вы думаеце пра гэты праект?

— Ён, безумоўна, адкрыты...

— Вы дазволілі правесці яго ў школе? Не перашкаджае Вам такі непарадак? Зрэшты, вучні падумалі, што гэта дырэкцыя павесіла гэты надпіс ля прыбіральні, пра паводзіны і культуру...

— Мне гэта вельмі падабаецца, што ты сказала: „Вучні падумалі”. І вось тое мы хочам дасягнуць!

Не ўсе ведаюць, які быў пачатак дзейнасці Хрыстафора ў нашай школе. А пачалася яна з „Бардаўскай восені” два гады назад... Па дарозе ў школу пабачыў я, што нешта не так, — расказвае Цыпа (ён жа Хрыстафор). — Вядома, можна ўвесь час прыклейваць адны і тыя ж плакаты тым самым пластырам, але ж можна зрабіць і нешта файнейшае, цікавейшае, больш прываблівае.

Мы, як Звяз беларускай моладзі, даўно ўжо думалі, што нешта трэба ў Гайнаўцы зрабіць, бо Бельск мае сваю „Бардаўскую восень”, у Беластоку таксама бываюць канцэрты, а ў Гайнаўцы — нават Турнір беларускіх ліцэяў ужо не арганізуецца. Дык думка ўвесь час была, але не было за што зачапіцца, бо чагосьці з нічога і мы не зробім. Пачалося з рэкламы „Бардаў”. Я ўжо тады казаў, што гэта больш чым звычайная рэклама, што гэта цалкам новы і адкрыты праект. Мабыць, будзем у ім рабіць таксама рэкламу, але праект — гэта значна больш.

— Якая сувязь паміж праектам і мэтамі ЗБМ, пашырэннем культуры, аб’ядноўваннем нестудэнцкай беларускай моладзі?

Х. Ангельчык: Тое, што напісана ў статуце Зьвязу — пашырэнне культуры і г.д., вельмі важна, але ж ЗБМ узнік таму, што нам не падабаўся свет і мы хацелі яго змяніць. Мелі хату і прыдумалі ў ёй нестандартна расставіць мэблю. Мы хочам увесь час раздражняць, ці, лепш сказаць, разварушыць людзей.

Зараз толькі пачынаем — „Адкрыты праект” яшчэ нічога не зрабіў, ён толькі — адкрыўся.

— Скажы тады, ці якраз такая пабудова павінна асацыявацца са Зьвязам, з беларускасцю? Якія ў гэтым „Праекце” беларускія матывы?

— Па-першае, гэта арганізуе Зьвяз беларускай моладзі. Ёсць беларуская паметка...

— Адна беларуская і дзесяць польскіх... А дзе ангажаванасць вучняў, аб’ядноўванне?

— А ці мне за імі ганяцца? Праект настолькі адкрыты, што я нікога ні ў чым не прымушу. Я хачу даць ім магчымасць. Хачу паказаць, што свет — гэта толькі такая дамова, і што яны могуць ад гэтай дамовы адвязацца ды спрабаваць заключыць яе нанава.

— А чаму якраз нанава? А калі нам свет падабаецца ў тым выглядзе, што зараз?

— Табе ўсё падабаецца?

— Падабаецца.

— Ну як табе можа падабацца? Зрэшты, наша пабудова вучням даказала, што ёсць нешта такое. Пасля Вялікадня мы ім пакажам, што гэта такое на самай справе. Пасеем траву, зробім выстаўку здымкаў, павесім плакат „Адкрытага праекта”. Растлумачым.

— І ўсё гэта — толькі адкрыццё? Дык дзе сутнасць? Што гэта такое „Адкрыты праект”?

— Гэта адкрыццё перад вучнямі новых, шырэйшых перспектыў, дарэчы, не толькі пунктаў погляду, але і практычных магчымасцяў. Можам запрашаць цікавых гасцей. Хочам зрабіць з моладдзю Беластока супольную фатаграфічную акцыю „Малыя мястэчкі”. Хочам зрабіць у школе сапраўдную галерэю, у якой вучні маглі б паказваць свае працы. Зможам не толькі пасядзець сабе, але самі папрацуем, чамусьці навучымся. Гэта на пачатак.

Так, гэта на пачатак, а ўсяго гэтага так шмат! Каб толькі „Адкрытаму праекту” сапраўды ўдалося зрабіць нешта больш практычнае за макет пээнэраўскай пабудовы. І каб не аказалася, што „Адкрыты праект” лепш за саміх вучняў ведае, чаго ім трэба. Каб ён не адмяніў майго свету, які і так мне падабаецца, у „Праектны свет”. Каб школа засталася школай, а „Праект” — усяго яе часткай. Шчыра кажучы, я уздыхнула з палёгкай, калі даведалася, што мэтай „Праекта” не толькі дзеянні тыпу „Мы зробім, а вучні хай сабе думаюць, што гэта такое”. Мабыць, з першапачатковага хаосу ўзнікне нешта канкрэтнае. „Адкрытаму праекту” мая шчырая падтрымка ў гэтыя першыя ягоныя дні.